Kazadan Sonra Gerçek Değer Kaybınızı Nasıl Hesaplatırsınız?
Bir trafik kazası yaşandıktan sonra aracınız tamir edilse bile, artık o araç eskisi kadar değerli değildir. İşte bu fark, hukuken “araç değer kaybı” olarak adlandırılır.
Birçok araç sahibi, “Değer kaybı nasıl hesaplanır?”, “Bilirkişi raporu nedir?”, “Ekspertiz raporu nereden alınır?” gibi soruların cevabını merak eder.
Bu yazıda, araç değer kaybı bilirkişi raporu ve ekspertiz raporu arasındaki farkları, süreci ve dikkat edilmesi gereken noktaları inceleyeceğiz.
🚗 Araç Değer Kaybı Nedir?
Bir aracın kaza sonrası onarılması, onu yeniden trafiğe çıkarabilir; ancak piyasa değeri genellikle eski haline dönmez. Çünkü ikinci el araç piyasasında “hasar kaydı” veya “değişen parça” gibi unsurlar aracın satış fiyatını düşürür. İşte bu piyasa değerindeki azalma, hukuken araç değer kaybı olarak adlandırılır.
Örneğin, kazadan önce 900.000 TL değerindeki bir aracın, onarım sonrasında 850.000 TL’ye alıcı bulabiliyorsa, değer kaybı 50.000 TL’dir. Bu fark, kusurlu tarafın sigorta şirketinden talep edilebilir.
Değer Kaybı Hangi Durumlarda Talep Edilebilir?
Her kaza, otomatik olarak araç değer kaybı hakkı doğurmaz. Bazı şartların oluşması gerekir:
- Kazada karşı taraf kusurlu olmalıdır.
- Araç tamir edilmiş olmalıdır.
- Hasar, aracın piyasa değerini düşürecek nitelikte olmalıdır.
- Araç çok eski veya çok kilometreli olmamalıdır (genellikle 10 yaş altı ve 150.000 km’nin altındaki araçlar için uygulanır).
Bu şartlar sağlandığında, araç sahibi araç değer kaybı başvurusu yaparak zararını tazmin edebilir.
Araç Değer Kaybı Başvurusu Nasıl Yapılır?
Araç değer kaybı talebi, genellikle kusurlu aracın sigorta şirketine yapılır. Başvuru için şu belgeler gerekir:
- Kaza tespit tutanağı
- Onarım faturaları veya servis kayıtları
- Aracın ruhsatı
- Hasar fotoğrafları
- Ekspertiz raporu veya servis raporu
Sigorta şirketi, başvuruyu aldıktan sonra bir inceleme yapar ve değer kaybı miktarını belirler. Ancak çoğu zaman ödenen tutar gerçek zararın altında olur. Bu durumda, devreye bilirkişi raporu girer.
Ekspertiz Raporu Nedir?
Kazadan sonra aracın hangi parçalarının değiştiğini, hangilerinin boyandığını ve genel teknik durumunu gösteren belgeye ekspertiz raporu denir. Bu rapor, genellikle özel ekspertiz firmaları tarafından hazırlanır.
Ekspertiz raporunda şu bilgiler yer alır:
- Aracın marka, model, kilometre ve şasi bilgileri
- Değişen ve boyalı parçalar listesi
- Mekanik, elektronik ve kaporta kontrolleri
- Aracın genel kondisyonu
Ekspertiz raporu, araç değer kaybı tespitinde ön hazırlık niteliğindedir. Ancak tek başına tazminat miktarını belirlemez; sadece teknik tespit yapar.
Değer Kaybı Ekspertiz Raporu Nereden Alınır?
Değer kaybı ekspertiz raporu:
- Özel oto ekspertiz firmalarından,
- Yetkili servislerden,
- Bazı durumlarda sigorta eksperlerinden alınabilir.
Ancak dikkat edilmesi gereken nokta şudur: Bu rapor bilgilendirici niteliktedir, hukuken bağlayıcı değildir. Hukuken asıl belirleyici belge, değer kaybı bilirkişi raporudur.
Araç Değer Kaybı Bilirkişi Raporu Nedir?
Bir araç değer kaybı dosyasında en önemli belge bilirkişi raporudur. Bu rapor, mahkeme veya sigorta tahkim komisyonunca atanan bağımsız bir bilirkişi tarafından hazırlanır. Bilirkişi, dosyadaki belgeleri inceler ve aracın kaza öncesi ile sonrası piyasa değerini kıyaslayarak TL cinsinden değer kaybı hesabını yapar.
Raporun içeriği genellikle şu şekildedir:
- Kaza tarihi ve taraf bilgileri
- Hasar gören parçalar ve onarım şekli
- Ekspertiz veya servis raporu değerlendirmesi
- Aracın marka, model, yaşı ve kilometresi
- Araç değer kaybı hesaplama tablosu
- Sonuç kısmında, örneğin “aracın değer kaybı 47.850 TL’dir” şeklinde net bir tespit
Bu rapor, mahkeme veya tahkim komisyonu kararının temel dayanağıdır.
Araç Değer Kaybı Bilirkişi Raporu Nasıl Hazırlanır?
Bir araç değer kaybı bilirkişi raporu hazırlanırken yalnızca teknik hesap yapılmaz; aynı zamanda hukuki ölçütler de dikkate alınır. Bilirkişi şu adımları izler:
- Kusur oranlarını inceler. (Tarafların kusur dağılımı önemlidir.)
- Ekspertiz raporunu değerlendirir. Hangi parçalar değişmiş, hangileri onarılmış?
- Araç yaşı ve kilometre bilgilerini dikkate alır.
- Araç piyasa değerini, aynı marka ve modelin güncel ilanları üzerinden belirler.
- Kaza sonrası piyasa değerini tahmin eder.
- Aradaki farkı, değer kaybı hesaplama formülü ile TL’ye çevirir.
Bu formül genellikle, Hazine Müsteşarlığı’nın belirlediği Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) esaslarına uygun şekilde uygulanır.
Sonuçta ortaya çıkan belge, hem teknik hem de hukuki açıdan en güvenilir değerdir.
Araç Değer Kaybı Bilirkişi Raporu Örneği Nasıl Olur?
Araç değer kaybı bilirkişi raporu örneği genellikle şu başlıklardan oluşur:
- Rapor başlığı: “Araç Değer Kaybı Tespit Raporu”
- Dosya Bilgileri: Mahkeme, dosya numarası, taraflar
- Araç Bilgileri: Marka, model, plaka, şasi no, kilometre
- Hasar Bilgileri: Onarım yapılan parçalar, değişim/boya durumu
- Değer Tespiti: Kaza öncesi ve sonrası piyasa değerleri
- Hesaplama Tablosu: Formül, oranlar, düşüm katsayıları
- Sonuç ve Kanaat: Nihai değer kaybı tutarı
Bu belge, değer kaybı tazminatının miktarını netleştiren yasal delildir.
Ekspertiz Raporu ile Bilirkişi Raporu Arasındaki Fark
Kısaca özetlemek gerekirse:
| Özellik | Ekspertiz Raporu | Bilirkişi Raporu |
| Düzenleyen | Oto ekspertiz firması | Mahkeme veya tahkim bilirkişisi |
| Konu | Aracın teknik durumu | Aracın değer kaybı miktarı |
| Amacı | Teknik tespit | Hukuki tespit |
| Hukuki Değeri | Bilgilendirici | Bağlayıcı |
| Kapsam | Değişen parça, boya, mekanik durumu | Piyasa değeri, hasar, değer farkı |
Bu fark, sürecin doğru ilerlemesi için kritik öneme sahiptir. Ekspertiz raporu, bilirkişiye yardımcı olur; ancak değer kaybı davasında karar, bilirkişi raporuna dayanır.
Değer Kaybı Hesaplama Nasıl Yapılır?
Araç değer kaybı, belirli bir formüle göre hesaplanır. Bu formül, aracın yaşı, kilometresi, hasarın niteliği ve piyasa değerine göre değişir.
Basitleştirilmiş haliyle formül şu şekildedir:
Değer Kaybı = (Hasar Gören Parça Sayısı x Parça Katsayısı) x (Araç Piyasa Değeri) x (Kullanım ve Yaş Düşümü)
Ancak bu hesaplama teknik bilgi gerektirdiğinden, en sağlıklı sonuç bilirkişi raporunda ortaya çıkar.
📌 Konuyla ilgili daha detaylı bilgi için Araç Değer Kaydı Hesaplama yazımıza bakabilirsiniz.
Eksik veya Yanlış Raporlar Neye Yol Açar?
Yanlış veya yüzeysel hazırlanmış bir ekspertiz raporu, değer kaybı hesabını doğrudan etkiler. Eksik bilgiler nedeniyle sigorta şirketi düşük ödeme yapabilir. Aynı şekilde, bilirkişi raporu yetersiz hazırlanırsa, mahkeme doğru karar veremeyebilir. Bu nedenle, süreçte mutlaka araç değer kaybı konusunda deneyimli bir avukattan profesyonel destek alınması önerilir.
Değer Kaybınızı Doğru Belgeyle Kanıtlayın
Bir aracın kazadan sonra tamamen onarılması, onu eski değerine döndürmez. Bu nedenle araç değer kaybı, hem maddi hem de hukuki olarak tazmin edilmesi gereken bir zarardır. Ancak bu zararın ispatı yalnızca doğru raporlarla mümkündür:
- Ekspertiz raporu, aracın teknik durumunu gösterir.
- Bilirkişi raporu ise, o teknik durumu hukuki değere dönüştürür.
Eğer siz de aracınız kazadan sonra değer kaybettiyse, araç değer kaybı başvurusu yapmadan önce mutlaka doğru raporları edinin, gerekirse bir uzmandan yardım alın.
💼 Mert Hukuk Bürosu Olarak Görüşümüz
Mert Hukuk Bürosu olarak, araç değer kaybı, sigorta tahkim başvurusu ve trafik kazası kaynaklı maddi tazminat davalarında müvekkillerimize profesyonel destek sunuyoruz.
Bilirkişi raporu ve ekspertiz raporu süreçlerinde hatasız ilerlemek, alacağınız tazminat miktarını doğrudan etkiler.
Her olayın kendine özgü koşulları bulunduğundan, doğru yönlendirme ve hukuki strateji için alanında deneyimli bir avukattan destek almanız hak kaybını önleyecektir.
Araç değer kaybı dosyanızla ilgili detaylı bilgi ve danışmanlık için Mert Hukuk Bürosu’na başvurabilirsiniz.