Hakaret suçu, kişilerin onur ve saygınlığını korumayı amaçlayan önemli bir ceza hukuku düzenlemesidir. Gerek gündelik hayatta gerek sosyal medya üzerinden yaşanan tartışmalarda, hakaret davası açılmasına yol açabilecek birçok durumla karşılaşılabilmektedir. Bu nedenle, hakaret suçu cezası ve suçun hangi hâllerde oluştuğu konusunda doğru bilgi sahibi olmak, hem mağdurlar hem de suç isnadıyla karşılaşan kişiler için büyük önem taşır. Aşağıda, hakaret suçunun kapsamı, cezaları, nitelikli halleri ve yargılama sürecine dair tüm detaylar açıklanmaktadır.

Hakaret Suçu Nedir?

Hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek (küfür etmek) suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.

Hakaret suçu seçimlik hareketli bir suçtur. Bu demektir ki, suçun işlenmesi için somut bir fiil veya olgu isnat edilmesi veya sövülmesi şarttır. Somut bir fiil veya olgu isnat edilmesi, kişinin bir suç işlediği, ahlaki açıdan kötü bir kişi olduğu, hastalık veya sakatlığı olduğu gibi bir durumu ima etmek veya söylemektir. Sövmek ise, kişinin onurunu ve saygınlığını rencide edecek nitelikte küfür, hakaret veya aşağılama sözleri söylemektir.

Hakarete uğrayan mağdur herhangi bir kişi olabilir. Suçun işlendiği yer, mağdurun bulunduğu yerdir. Suçun basit şeklinde işlenmesi halinde, ceza üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Suçun kamu görevlisine karşı işlenmesi, kişinin mensup olduğu dinin kutsal değerlerine veya din özgürlüğünün kullanılmasına hakaret edilmesi, suçun basın ve yayın yoluyla işlenmesi, suçun aleni olarak işlenmesi veya suçun mağdurun iş ve mesleki itibarını zedelenmesi halinde, ceza bir kat artırılır.

Hakaret Suçu Nasıl İşlenir?

Hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde düzenlenmiş olup bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte sözler veya davranışlarla işlenebilir. Kanun, hakaret suçu sayılabilecek tüm ifadeleri tek tek sıralamamıştır; çünkü hakaretin yapılma biçimleri sınırsızdır. Bu suç hem huzurda, hem gıyaben, hem de ileti yoluyla gerçekleşebilir. Yalnızca sözle değil, aynı zamanda bir davranış, mimik, şekil veya görüntü kullanarak da hakaret fiili işlenebilir. Örneğin aşağılayıcı el hareketleri, küçük düşürücü bir görsel gösterilmesi veya karikatürize edilmiş bir figür paylaşılması da hakaret kapsamına girebilir.

Hakaret, karşı tarafa doğrudan yöneltilebildiği gibi, üçüncü kişilerin bulunduğu bir ortamda mağdurdan söz edilerek de işlenebilir. Ayrıca telefon araması, mesaj, e-posta veya sosyal medya üzerinden gönderilen iletiler de hakaret suçunun işlenme yöntemleri arasındadır. Özellikle sosyal medya üzerinden yaşanan tartışmalarda, hakaret içeren ifadelerin tehdit suçu oluşturabilecek sözlerle birlikte kullanıldığı da görülmektedir.

Hakaret Sözleri

Hakaret suçu, çoğu zaman hakaret sözleri ile işlenir. Mahkemeler, somut olayın şartlarına göre ifade edilen sözlerin hakaret niteliğinde olup olmadığını değerlendirir. “Aptal”, “şerefsiz”, “haysiyetsiz”, “namussuz” gibi ağır hakaret sözleri genellikle doğrudan hakaret kabul edilir. Bunun yanında, bir kişiye somut bir fiil isnat etmek (örneğin “hırsızsın”, “dolandırıcısın” demek) de hakaret kapsamına girer.

Ancak her kaba veya sert söz hakaret sayılmaz. Örneğin “bana göre yanlış yapıyorsun”, “davranışın saygısızca”, “bu tutumun hoş değil” gibi ifadeler genellikle eleştiri niteliğindedir ve hakaret suçu oluşturmaz. Yine tartışma ortamında sarf edilen ve hukuken aşağılama boyutuna ulaşmayan günlük kaba sözler de mahkemece hakaret kapsamında değerlendirilmeyebilir.

Huzurda Hakaret Suçu (Yüze Karşı Hakaret)

Huzurda hakaret, mağdurun yüzüne karşı veya mağdurun duyabileceği bir mesafede gerçekleşen hakaret türüdür. Türk Ceza Kanunu’nun 125/1. fıkrası, bu durumu doğrudan düzenler. Failin sözleri söyleme veya davranışı sergileme amacı mağduru hedef alıyorsa ve mağdur bu ifadeleri duyuyorsa huzurda hakaret suçu oluşur. Bu tür hakaret, fiziki olarak aynı ortamda yapılabileceği gibi telefonla arama sırasında karşılıklı konuşma şeklinde de gerçekleşebilir.

Gıyapta Hakaret Suçu (Gıyaben Hakaret)

Gıyapta hakaret suçu, mağdurun bulunmadığı bir ortamda üçüncü kişilere yönelik hakaret içerikli sözler söylenmesi hâlinde oluşur. Gıyaben hakaret, huzurda hakaretten farklı olarak mağdur tarafından doğrudan duyulmasa da üçüncü kişilere aktarılması yoluyla işlenmiş sayılır. TCK’ya göre gıyapta hakaretin suç sayılabilmesi için hakaret içeren sözlerin en az üç kişi tarafından duyulabilir veya öğrenilebilir olması gerekir. Böylece ifadelerin üçüncü kişilerin bilgisine ulaşmasıyla mağdurun saygınlığı zedelenmiş kabul edilir.

Bu nedenle, gıyapta hakaret, özellikle kahvehane, işyeri, okul gibi topluluk bulunan ortamlarda veya sosyal medya gruplarında sıkça gündeme gelen bir hakaret biçimidir.

İleti Yoluyla Hakaret Suçu

Hakaret fiili, yalnızca yüz yüze değil, aynı zamanda iletişim araçları kullanılarak da işlenebilir. E-posta, WhatsApp mesajı, SMS, Instagram veya Facebook DM üzerinden gönderilen hakaret içerikli iletiler, doğrudan ileti yoluyla hakaret suçu kapsamına girer. Ayrıca telefonda yapılan konuşma sırasında mağdurun onur ve saygınlığını hedef alan sözler sarf edilirse bu durum telefonla hakaret suçu olarak değerlendirilir. Benzer şekilde, Twitter veya diğer sosyal medya platformlarındaki özel mesajlar da suçun ileti yoluyla işlenme şekline örnektir.

İleti yoluyla hakaret, bazen mağdurun iletinin gönderildiği anda içeriği görmesi nedeniyle huzurda hakaret niteliği taşıyabilir. Ancak çoğu durumda mağdur mesajı daha sonra gördüğü için veya iletinin üçüncü kişiler tarafından da öğrenilme ihtimali bulunduğundan gıyaben hakaret kapsamında değerlendirilebilir. Bu nedenle mesajla hakaret suçu, olayın özelliklerine göre hem huzurda hem gıyapta hakaret unsuru taşıyabilir.

Ayrıca sosyal medya üzerinden hakaret suçu, özellikle aleniyet unsuru nedeniyle daha ağır sonuçlara yol açabilir; çünkü geniş bir kullanıcı kitlesine açık ortamda yapılan paylaşımlar “alenen işlenmiş” sayılır.

İnternetten Hakaret Suçu

İnternet ortamı, hakaret suçlarının en sık işlendiği alanlardan biridir. İnternetten hakaret fiilleri; sosyal medya paylaşımları, forum yorumları, YouTube altındaki açıklamalar, blog yazıları veya herkesin erişimine açık dijital içerikler yoluyla gerçekleşebilir. İnternet üzerinden hakaret suçu, TCK m. 125’e göre değerlendirilir; ancak suçun aleniyet unsurunun çoğu zaman kendiliğinden gerçekleşmesi nedeniyle ceza artırımlı olarak uygulanabilir.

Sosyal medyada hakaret suçu, failin mağdur hakkında onur kırıcı ifadeleri geniş bir kitleye duyurması nedeniyle hem etkisi hem de hukuki sonuçları bakımından diğer hakaret türlerinden daha ağır sonuçlar doğurur. İnternet ortamında yapılan hakaret, iletilerin uzun süre erişilebilir olması ve hızla yayılması nedeniyle mağdur açısından daha ciddi bir zarar ortaya çıkarabilir. Bu nedenle mahkemeler, dijital mecrada işlenen hakaret fiillerini değerlendirirken aleniyet, erişim kapsamı ve yayılma hızı gibi özel unsurları dikkate alır.

Bazı durumlarda internet üzerinden yapılan hakaret içerikli paylaşımlar, mağduru zorlayıcı veya korkutucu talepler içeriyorsa, bu kez şantaj suçu yönünden de ayrıca değerlendirme yapılması gerekebilir.

Hakaret Suçu Şikayete Tabi mi?

Hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’na göre şikayete bağlı suçlar arasında yer alır. Bu durum, savcılığın resen (kendiliğinden) soruşturma başlatamayacağı anlamına gelir. Yani bir hakaret fiilinin ceza soruşturmasına konu olabilmesi için mağdurun bizzat şikayette bulunması zorunludur. Şikayet hakkı kullanılmadıkça savcılık olayı inceleyemez ve herhangi bir ceza davası açılamaz.

Şikayete tabi olmasının temel nedeni, hakaret fiilinin kişisel bir hukuki değer olan “onur ve saygınlık” üzerinde gerçekleşmesidir. Bu nedenle failin cezalandırılması, mağdurun isteğine bırakılmıştır. Ancak bazı istisnai durumlarda (örneğin kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret edilmesi gibi), suç şikayete bağlı olmaktan çıkar ve savcılık resen soruşturma yapabilir.

Hakaret Suçu Şikayet Süresi

Hakaret suçunda şikayet süresi, suçun işlendiği veya mağdur tarafından öğrenildiği tarihten itibaren altı aydır. Bu süre içerisinde şikayet yapılmazsa, mağdurun şikayet hakkı düşer ve artık soruşturma başlatılamaz.

Şikayet, mağdurun bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcılığına, kolluk birimlerine veya Sulh Ceza Hakimliği’ne yapılabilir. Yazılı dilekçe ile yapılabileceği gibi sözlü beyanın tutanağa geçirilmesiyle de şikayet hakkı kullanılabilir.

Önemli bir diğer husus ise şudur: Mağdurun hakaret içeren söz veya davranışı duyduğu/öğrendiği an, sürenin başlangıcı olarak kabul edilir. Örneğin sosyal medyada yapılan bir paylaşıma ilişkin hakaret, mağdurun o paylaşımı gördüğü tarihte öğrenilmiş sayılır. Bu tarihten itibaren 6 aylık süre işlemeye başlar.

Sürenin kaçırılması durumunda hakaret fiili cezai anlamda takip edilemez; ancak mağdur isterse ayrıca tazminat davası açma yoluna başvurabilir.

Hakaret Suçu Cezası

Hakaret, bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat etmek veya sövmek suretiyle işlenen bir suçtur. Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde düzenlenen hakaret suçu cezası, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Suçun basit şekli, yani kamu görevlisi olmayan bir kişinin yüzüne karşı işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.

Hakaret Suçunun Unsurları

• Hakaret, bir fiil veya olgu isnat etmek veya sövmek suretiyle işlenmelidir.
• Hakaret, bir kimseye yönelik olmalıdır.
• Hakaret, o kimseyi rencide edecek nitelikte olmalıdır.

Hakaret Suçunun Nitelikli Halleri

• Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hakaret edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
• Hakaret, toplu olarak işlenmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
• Hakaret, basın ve yayın yoluyla işlenmesi halinde, verilecek ceza altı aya kadar hapis veya adli para cezasıdır.
• Hakaret, kamu barışını bozmaya elverişli bir şekilde işlenmesi halinde, verilecek ceza bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıdır.

Hakaret suçu cezasının belirlenmesinde, suçun işleniş şekli, mağdurun sosyal konumu, hakaretin kamuoyu tarafından duyulma ve yayılması gibi hususlar göz önünde bulundurulur. Hakaret suçu şikayete bağlı bir suçtur. Ancak, suçun kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenmesi halinde, şikayete bağlı değildir. Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesindeki düzenlenmeye göre suçun cezası, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır.

Basit Hakaret Suçunun Cezası (TCK 125/1)

Basit hakaret suçu, yani suçun kamu görevlisi olmayan bir kişinin yüzüne karşı işlenmesi halinde, suçun cezası 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Suçun basit şeklinde hakim ya hapis cezası ya da adli para cezası verecektir.

Suçun temel halinin oluşması için aşağıdaki şartların gerçekleşmesi gerekir:

• Fiilin bir kimseye yönelik olması gerekir.
• Fiilin onur, şeref ve saygınlığı rencide edecek nitelikte olması gerekir.
• Fiilin somut bir fiil veya olgu isnadı veya sövmek suretiyle işlenmesi gerekir.

Hakaret davası cezaları, suçun işlenmesindeki fiil ve sözlerin ağırlığına, suçun işleniş şekline, suçun işlendiği yer ve zamana, suçun işlenmesindeki saik ve amaçlara göre değişebilir. Hakaret suçunun basit halinin cezası, suçun alenen işlenmesi halinde 1/6 oranında arttırılır. Suçun basın ve yayın yoluyla işlenmesi halinde ise 1/3 oranında arttırılır. Hakaret etmenin cezası, suçun konusunu oluşturan fiil veya olguya göre de değişebilir. Örneğin, bir kişiye “hırsız” demek, suçun basit halinin cezası ile cezalandırılır. Ancak, aynı kişiye “hain” demek, suçun nitelikli halinin cezası ile cezalandırılır.

Hakarete uğrayan kişi, yani suçun mağduru, suçun işlendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikayette bulunabilir. Şikayet süresi geçtikten sonra şikayette bulunulması halinde, suçun soruşturulması ve kovuşturulması için Cumhuriyet Savcılığının iznine gerek yoktur.

Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde düzenlenmiş olan bu suçun cezası, suçun basit halinin cezasıdır. Suçun alenen veya basın ve yayın yoluyla işlenmesi halinde ceza arttırılır. Suçun konusunu oluşturan fiil veya olguya göre de ceza değişebilir.

Nitelikli Hakaret Suçu Cezası (TCK 125/3)

Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde düzenlenen hakaret suçunun nitelikli halleri, suçun işleniş biçimine veya mağdurun durumuna göre değişiklik gösterir. Bu hallerden biri de kamu görevlisine hakaret suçudur. TCK 125/3-a hükmüne göre, kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hakaret eden kişi, 1 yıldan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. Bu suçun oluşabilmesi için, şu unsurların gerçekleşmesi gerekir:

• Suçun faili, gerçek bir kişi olmalıdır.
• Suçun mağduru, kamu görevlisi sıfatını haiz bir kişi olmalıdır.
• Suçun konusu, mağdurun onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte bir fiil veya olgu isnadıdır.
• Suçun işleniş biçimi, mağdurun kamu görevlisi sıfatını haiz olmasıdır.

Bu suçun cezası, basit hakaret suçu cezasından daha ağırdır. Bu nedenle, kamu görevlilerinin hakaret suçlarına karşı daha fazla korunması amaçlanmıştır. Nitelikli hakaret suçunun cezasının arttırılmasında dikkate alınan hususlar şunlardır:

• Suçun kamu görevlisine karşı, görevinden dolayı işlenmesi,
• Suçun kamu düzenini bozmaya elverişli olması,
• Suçun mağdurun şeref ve itibarını zedeleyecek nitelikte olması,
• Suçun işleniş biçimi.

Nitelikli hakaret suçunun cezası, mahkeme tarafından takdir edilir. Ancak, bu cezanın 1 yıldan az olamayacağı hüküm altına alınmıştır.

Alenen Hakaret Suçu Cezası (TCK 125/4)

Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde düzenlenen hakaret suçu, bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat edilmesi veya sövülmesi suretiyle işlenen bir suçtur. Bu suçun alenen işlenmesi halinde, suçun cezasında artırım yapılır. Alenen hakaret suçunun unsurları şu şekildedir:

• Hakaret fiilinin işlenmesi: Hakaret fiili, bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat edilmesi veya sövülmesi suretiyle gerçekleşir.
• Hakaret fiilinin alenen işlenmesi: Suçun herkes tarafından görülebilecek veya duyulabilecek şekilde işlenmesidir.

Alenen hakaret cezası, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Suçun basit şeklinde işlenmesi halinde hakim, suçun niteliğine ve işleniş şekline göre hapis cezası veya adli para cezası arasında bir seçim yapacaktır.

Alenen hakaret suçunun cezasında, suçun işlendiği yer, zaman, suçun işlenmesinde kullanılan araçlar ve suçun mağduru üzerindeki etkisi gibi hususlar göz önünde bulundurulur.

Alenen hakaret suçu şikayete bağlı değildir. Bu nedenle, mağdur, şikayetçi olmasa bile, savcılık tarafından soruşturma yapılabilir ve hakaret davası açılabilir. Alenen hakaret suçu nedeniyle açılan davanın sonucunda, suçlu kişi mahkum olursa, mahkumiyetine göre hapis cezası veya adli para cezası ile cezalandırılacaktır.

Siyasi Partiye Hakaret Suçu Cezası Nedir?

Siyasi partiye hakaret suçu, bir siyasi partinin onur, şeref ve saygınlığını rencide edecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat etmek veya sövmek suretiyle işlenir. Bu durumda hakaret suçu cezası, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Suçun basit şekline uyan hallerde, ceza adli para cezası olarak da uygulanabilir.

Siyasi partiye hakaretin cezası suçun işleniş şekline göre artırılabilmektedir. Örneğin, suçun alenen işlenmesi halinde, ceza bir kat artırılır. Suçun basın ve yayın yoluyla işlenmesi halinde, ceza iki kat artırılır.

Hakaret, siyasi partilere karşı işlendiğinde bu, şikâyete tabi bir suçtur. Bu nedenle, suçun mağduru olan siyasi parti, şikâyet etmedikçe, fail hakkında ceza davası açılamaz.

Siyasi partilere hakaret suçu ile ilgili bazı önemli noktalar

• Suçun oluşabilmesi için, hakaretin siyasi partiye yöneltilmesi gerekir. Bir kişiye veya gruba yöneltilen hakaret, siyasi partilere hakaret suçunu oluşturmaz.
• Suçun oluşabilmesi için, hakaretin onur, şeref ve saygınlığı rencide edici nitelikte olması gerekir. Haksız eleştiri veya eleştiri niteliğinde olmayan ifadeler, hakaret suçunu oluşturmaz.
• Suçun oluşabilmesi için, hakaretin somut bir fiil veya olguya dayalı olması gerekir. Salt sövme veya küfür, hakaret suçunu oluşturmaz.

Siyasi partilere hakaret etme suçu, demokrasinin temel unsurlarından birini korumayı amaçlayan bir suçtur. Bu nedenle, suçun işlenmesi halinde hukuki süreç başlatılması ve suçun failinin cezalandırılması gerekmektedir.

Kamu Görevlisine Hakaret Cezası Nedir?

Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde düzenlenen hakaret suçunun kamu görevlisine karşı işlenmesi halinde söz konusu olan suçun nitelikli halidir. Kamu görevlisine hakaret cezası, 1 yıldan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Bu suç, şikayete bağlı değildir, savcılık tarafından re’sen soruşturulur.

Kamu görevlisine hakaret suçunun oluşması için, aşağıdaki şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir:

• Suçun işlenmesinde kullanılan söz veya davranışların, mağdurun onur, şeref ve saygınlığını rencide edici nitelikte olması gerekir.
• Suçun, kamu görevlisine karşı işlenmesi gerekir.
• Kamu görevlisi, kamusal görev ve sorumlulukları bulunan kişidir. Bu kapsamda, kamu hizmetini yürütmekle görevli olan tüm kişiler, kamu görevlisi olarak kabul edilir. Örneğin, polis, asker, öğretmen, doktor, memur, yargı mensubu gibi kişiler kamu görevlisi olarak kabul edilir.
• Suçun oluşması için, kamu görevlisinin görev yaptığı sırada veya görevle bağlantılı olarak işlenmesi gerekir. Örneğin, bir polis memuruna, görev yaptığı sırada “senin görevini yapamıyorsun” demek, kamu görevlisine hakaret suçunu oluşturur.
• Kamu görevlisine hakaret cezası, suçun işleniş şekline ve mağdurun durumuna göre değişebilir. Örneğin, suçun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde, suçun cezasında artırım yapılabilir.
• Kamu görevlisine hakaret davalarında, suçun oluşup oluşmadığı, suçun unsurlarının gerçekleşip gerçekleşmediği, suçun niteliği ve cezanın belirlenmesi hususları değerlendirilir.
• Kamu görevlisine hakaret suçu, kamu görevlilerinin onur ve saygınlığını korumaya yönelik bir suçtur. Bu suçun işlenmemesi için, kamu görevlilerine karşı saygılı davranılması ve onur kırıcı söz ve davranışlardan kaçınılması gerekir.

Mesajla Küfür Etmenin Cezası Ne Kadar?

Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle birlikte insanlar arası iletişim daha da kolaylaştı. Bu kolaylık, bazı durumlarda haksızlıkların da önünü açabiliyor. Bunlardan biri de mesajla küfür etme. TCK m. 125’e göre mesajla küfür etmek de hakaret suçu olarak kabul edilir ve cezası 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır.

Mesajla küfür etmenin cezasının belirlenmesinde, küfürlerin ağırlığı, mağdurun kimliği ve mesajın gönderildiği ortam gibi faktörler dikkate alınır. Örneğin, ağır küfürlerin kullanıldığı, kamu görevlisine veya dini inançlara yönelik hakaretlerin yapıldığı durumlarda cezanın artırılması söz konusu olabilir.

Mesajla küfür etmenin cezası, adli para cezası olarak da uygulanabilir. Bu durumda, kişinin gelirine göre belirlenen bir miktar para cezası ödemesi gerekir. Mesajla hakaret veya küfür etmenin cezası, şikayete tabi bir suçtur. Yani, mağdur şikayetçi olmazsa, suçun soruşturulması ve cezalandırılması mümkün olmaz. Mesajla küfür edilen kişi, mesajı gönderen kişiyi şikayet ederek, cezalandırılmasını sağlayabilir.

Polise Hakaret Cezası Nedir?

Polise hakaret cezası, suçun basit halinin cezası olan 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Ancak suçun kamu görevlisine görevinden dolayı işlenmesi durumunda, alt sınır 1 yıldan az olamamaktadır. Bu nedenle polise hakaret suçu cezası, 1 yıldan 2 yıla kadar hapis cezasıdır.

Polise küfür ya da hakaret etmenin cezasının belirlenmesinde, suçun işlenmesindeki koşullar ve failin kusur durumu da göz önünde bulundurulmaktadır. Örneğin, suçun kalabalık bir yerde veya kamuoyunun önünde işlenmesi, failin suçun işlenmesinden önce polisle yaşadığı bir tartışma olması gibi durumlar, cezanın artırılmasına neden olabilmektedir.

Polise küfür etmenin cezası, savcılık tarafından yürütülen soruşturma sonucunda mahkeme tarafından verilmektedir. Savcılık, soruşturma sonucunda suçun işlendiğine kanaat getirirse, fail hakkında kamu davası açmaktadır. Mahkeme, yapılan yargılama sonucunda failin suçu işlediğini tespit ederse, ona ceza vermektedir.

Polise küfür etmenin cezasından kurtulmak için, suçun işlendiğine dair kesin delillerin bulunmaması veya failin suçu işlemediğinin ispatlanması gerekmektedir. Bu durumda, failin avukatı tarafından yürütülecek hukuki süreç sonucunda, suçtan beraat etmesi mümkün olabilmektedir.

Milletvekiline Hakaret Suçu ve Cezası Nedir?

Milletvekiline hakaret suçunun basit hali, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu suçun nitelikli hâli ise, bir milletvekiline görevinden dolayı hakaret etmek suretiyle işlendiğinde uygulanır. Nitelikli hâlde, bir yıldan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.

Bu suçun milletvekiline karşı işlenmesi için failin ve mağdurun aynı mekânda bulunmaları gerekmez. Örneğin, bir milletvekiline sosyal medya aracılığıyla hakaret edilmesi halinde de suç oluşacaktır.

Milletvekiline hakaret suçu, şikayete tabi bir suçtur. Bu nedenle, mağdurun şikayeti olmadıkça, fail hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılamaz. Ancak, suçun, basın ve yayın yoluyla işlenmesi halinde, şikayet aranmaz.

Milletvekiline hakaret suçu, demokratik bir toplumun temel unsurlarından olan ifade özgürlüğü ile kamu görevlilerinin saygınlığını korumak arasında bir denge kurmak amacıyla düzenlenmiştir. Bu suç, milletvekillerinin onur ve saygınlığını korumaya yönelik bir önlem olarak kabul edilmektedir.

Milletvekiline hakaret cezasının ağırlığı, suçun niteliğine ve failin durumuna göre değişebilir. Örneğin, suçun basın ve yayın yoluyla işlenmesi, cezayı ağırlaştırıcı bir unsurudur.

Sosyal Medyadan Hakaretin Cezası

Sosyal medyada hakaret suçunun basit şeklinin cezası, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Bu cezanın adli para cezasına çevrilmesi mümkündür.

Sosyal medya üzerinden hakaret suçunun nitelikli halleri ise şunlardır:

• Kamu görevlisinin görevinden dolayı veya görevinin sırasında görevini gereği gibi yerine getirmesini engellemek veya zorlaştırmak amacıyla hakaret edilmesi
• Dini, siyasi veya felsefi inançlara veya kutsal sayılan değerlere alenen hakaret edilmesi
• Kişinin sosyal sınıf, ırk, cinsiyet, engellilik, din, mezhep veya bölgesi gibi hususlar nedeniyle hakaret edilmesi

Nitelikli hallerde sosyal medya hakaret cezasının alt sınırı bir yıldan az olamaz.

Sosyal medya hakaret suçunun işlendiğinin tespiti halinde, mağdur tarafından şikayette bulunulması gerekir. Şikayet üzerine Cumhuriyet savcısı tarafından soruşturma başlatılır ve soruşturma sonucunda iddianame düzenlenmesi halinde, hakaret davası açılarak yargılama yapılır.

Sosyal medyada hakaret suçunun işlenmesi, hem mağdurun hem de toplumun huzurunu ve düzenini bozan bir suçtur. Bu nedenle, sosyal medya hakaret suçunun işlenmemesi için dikkatli olunması ve bu suçun işlenmesi halinde gerekli yasal işlemlerin yapılması önem taşımaktadır.

Atatürk’e Hakaret Suçu ve Cezası

Atatürk’e yönelik hakaret fiilleri, Türk Ceza Kanunu’ndan ayrı olarak 5816 sayılı kanun (Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun) ile özel şekilde düzenlenmiştir. Bu nedenle Atatürk’e hakaret suçu, diğer hakaret suçlarından daha farklı değerlendirilir ve yaptırımı daha ağırdır.

Kanuna göre, Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret eden, söven veya Atatürk’e ait heykel, büst, anıt gibi eserleri tahrip eden kişiler bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun basın-yayın yoluyla veya sosyal medya üzerinden işlenmesi hâlinde ceza artırılır. Bu kapsamda Atatürk’e hakaret cezası, fiilin işlendiği ortama ve aleniyet durumuna göre daha ağır sonuçlar doğurabilir.

Bu suç şikâyete tabi değildir; savcılık ihbar veya tespit hâlinde kendiliğinden soruşturma açabilir. Atatürk’ün hatırasına yönelik saldırılar, yalnızca bireysel hakları değil, toplumun ortak değerlerini koruma amacıyla özel bir kanun altında düzenlenmiştir.

Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu ve Cezası

Türk Ceza Kanunu maddeleri arasında özel olarak yer alan cumhurbaşkanına hakaret suçu, devletin en üst düzey yöneticisinin onur, şeref ve saygınlığına yönelen hakaret fiillerini cezalandırmayı amaçlayan bir düzenlemedir. Bu nedenle sıradan hakaret suçundan ayrılır ve yaptırımları daha ağırdır. Özellikle sosyal medya üzerinden yapılan paylaşımlar, yorumlar veya mesajlar sebebiyle sıkça soruşturma açılması, cumhurbaşkanına hakaret konusunu günümüzde oldukça önemli hale getirmiştir.

TCK m. 299, cumhurbaşkanını hedef alan küçük düşürücü söz ve davranışları cumhurbaşkanlığına hakaret suçu kapsamında değerlendirir. Burada önemli olan, ifade edilen sözlerin eleştiri sınırını aşarak kişisel haklara saldırı niteliği taşımasıdır. Siyasi eleştiri serbesttir; ancak küfür, aşağılayıcı ifadeler veya somut bir fiil isnadı içeren sözler suç teşkil edebilir.

TCK m. 299’da düzenlenen cumhurbaşkanına hakaret suçu şu şekildedir:

“(1) Cumhurbaşkanına hakaret eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Suçun alenen işlenmesi hâlinde, verilecek ceza altıda biri oranında artırılır.
(3) Bu suçtan dolayı kovuşturma yapılması, Adalet Bakanı’nın iznine bağlıdır.”

Kanuna göre cumhurbaşkanına hakaret suçu cezası, 1 yıldan 4 yıla kadar hapis olarak öngörülmüştür. Suçun alenen işlenmesi hâlinde ceza artırılır. Sosyal medya platformları, aleniyet unsurunu çoğu zaman kendiliğinden sağladığı için, özellikle internet üzerinden yapılan paylaşımlarda ceza miktarı daha yüksek sonuçlara yol açabilir. Uygulamada mahkemeler çoğu kez hapis cezasına hükmedebilmekte; bazı durumlarda ise erteleme veya adli para cezasına çevirme yoluna gidilebilmektedir.

Cumhurbaşkanına küfür etmenin cezası nedir, sorusunun yanıtı da bu madde kapsamında değerlendirilir. Küfür içeren sözler doğrudan hakaret niteliğinde olduğundan, aynı ceza aralığında yaptırıma tabidir. Buna karşılık, görev süresi sona ermiş eski cumhurbaşkanlarına yönelik ifadeler artık bu özel düzenleme kapsamında değil, genel hakaret hükümleri çerçevesinde ele alınır.

Bu suç, diğer birçok hakaret türünden farklı olarak şikâyete tabi değildir. Savcılık resen soruşturma başlatır; ancak kovuşturma yapılabilmesi için Adalet Bakanlığı’nın izni gerekir. Bu yönüyle cumhurbaşkanına yönelik hakaret fiilleri, hem ceza miktarı hem de soruşturma usulü bakımından daha özel bir koruma altındadır.

Hakaret Suçlarında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Hakaret suçunda görevli mahkeme, Asliye Ceza Mahkemesidir.

Hakaret suçunda yetkili mahkeme ise, suçun işlendiği yer mahkemesidir. Suçun işlendiği yer, hakaretin yapıldığı yerdir. Bu yer, kişinin fiziksel olarak bulunduğu yer olabileceği gibi, internet üzerinden yapılan hakaretlerde, hakaretin yapıldığı internet sitesinin bulunduğu yer de olabilir.

İnternet üzerinden hakaret suçunda, yetkili mahkemenin belirlenmesinde CMK’nın 12/5. maddesi de dikkate alınmalıdır. Bu maddeye göre, görsel ve işitsel yayın, mağdurun yerleşim yerinde ve oturduğu yerde işitilmiş veya görülmüşse o yer mahkemesi de yetkilidir.

Hakaret suçlarında görevli ve yetkili mahkemenin belirlenmesi, hakaret davalarının seyrini önemli ölçüde etkileyebilir. Bu nedenle, hakaret suçu ile karşı karşıya kalan kişilerin, bu konuda uzman bir avukattan hukuki yardım alması faydalı olacaktır.

Hakaret Suçu Sık Sorulan Sorular ve Cevapları

⚖️ Hakaret suçu uzlaşmaya tabi mi?

✍️ Evet. Türk Ceza Kanunu’ndaki hakaret suçu, kural olarak uzlaşmaya tabi suçlar arasındadır. Mağdur şikâyette bulunduktan sonra dosya uzlaştırma bürosuna gönderilir ve tarafların anlaşması hâlinde dava açılmadan süreç sona erer. Ancak cumhurbaşkanına hakaret suçu ve Atatürk’e hakaret suçu (5816 sayılı kanun) uzlaşmaya tabi değildir.

⚖️ Küfür etmenin cezası nedir?

✍️ Küfür, hakaret suçunun en yaygın şeklidir ve TCK m.125 kapsamında değerlendirilir. Bu suçun cezası 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Suç alenen işlenirse ceza artırılır. Küfür, sövme niteliğinde olduğu için genellikle hakaret suçunu doğrudan oluşturur.

⚖️ Sosyal medya hakaret nereye şikayet edilir?

✍️ Sosyal medya üzerinden yapılan hakaret, diğer tüm hakaret türlerinde olduğu gibi Cumhuriyet Başsavcılığına şikayet edilir. Mağdur bulunduğu yerdeki savcılığa dilekçe verebilir, kolluk birimlerine başvurabilir veya e-Devlet üzerinden “CİMER başvurusu” ya da “UYAP Vatandaş” sistemi ile de şikayet oluşturabilir. Delil olarak ekran görüntüsü, URL, tarih ve saat bilgileri sunulmalıdır.

⚖️ Sosyal medya hakaret davası ne kadar sürer?

✍️ Soruşturma süreci genellikle delillerin toplanmasına bağlı olarak 1–6 ay içinde tamamlanır. Dava açıldığında ise yargılama süresi mahkemeye göre değişmekle birlikte ortalama 6 ay ile 1.5 yıl arasında sonuçlanır. Aleniyet, bilirkişi incelemesi ya da sosyal medya şirketlerinden bilgi istenmesi gibi durumlar süreci uzatabilir.

⚖️ Hakaret davası para cezası kaç TL’dir?

✍️ Hakaret suçu için adli para cezası mahkemenin belirlediği birim gün sayısı ve birim gün miktarına göre hesaplandığından, sabit bir “TL” karşılığı yoktur. Mahkeme hem gün sayısını (5–730 gün arası) hem de bir gün karşılığını (20 TL–100 TL arası) belirler. Bu nedenle hakaret davası para cezası dosyadan dosyaya değişir.

⚖️ Mesajla hakaret ve tehditin cezası nedir?

✍️ Mesaj yoluyla hakaret, TCK 125/2 kapsamında değerlendirilir ve 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası öngörülür. Tehdit ise TCK 106 kapsamında ayrı bir suçtur ve 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası vardır. Mesaj hem hakaret hem tehdit içeriyorsa iki suç ayrı ayrı değerlendirilir ve cezalar birlikte uygulanabilir.

⚖️ Telefonda hakaret ve tehditin cezası nedir?

✍️ Telefonda hakaret, mağdurun sözleri doğrudan duyduğu için çoğunlukla huzurda hakaret sayılır ve TCK m.125’e göre 3 ay–2 yıl hapis veya adli para cezası uygulanır. Telefonda tehdit suçu ise TCK 106 kapsamında değerlendirilir ve 6 ay–2 yıl arasında hapis cezası öngörülür. Hakaret ve tehdit birlikte işlendiğinde iki suç için ayrı ayrı ceza verilir.

⚖️ Hakaret cezası sicile işler mi?

✍️ Evet, hakaret suçundan verilen hapis cezası da adli para cezası da adli sicile işlenir. Ancak hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilirse, karar sadece HAGB kayıtlarına geçer ve adli sicil kaydında görünmez. Ceza infaz edildikten sonra belirli sürelerin dolmasıyla birlikte kayıtların silinmesi mümkündür.