Öğretmenlik, toplumda önemli bir yere sahip olan mesleklerden biridir. Bu nedenle, öğretmenlere karşı kamusal güvenin sağlanması büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamda, 2016 yılında yürürlüğe giren 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu ile kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilecek olan tüm personeller için güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması zorunlu hale getirilmiştir.
Öğretmen Atamalarında Güvenlik Soruşturması
Öğretmen atamalarında da güvenlik soruşturması yapılması, bu alandaki kamusal güvenin tesis edilmesine katkı sağlamaktadır. Güvenlik soruşturması kapsamında, aday hakkında kişinin sicil durumu, ailevi ilişkileri, sosyal çevresi, ekonomik durumu, eğitim durumu, sağlık durumu, yabancı devletlerle irtibatı, terör örgütleriyle ilişkisi gibi hususlar incelenmektedir.
Güvenlik soruşturmasının olumlu sonuçlanması için aday hakkında herhangi bir güvenlik riski bulunmaması gerekmektedir. Örneğin, aday hakkında terör örgütleri ile irtibatı veya iltisakı bulunması, adli sicil kaydında ağır bir suçtan mahkumiyet bulunması, kasten işlenen bir suçtan dolayı altı aydan fazla hapis cezasına mahkum olması gibi durumlar güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanmasına neden olabilmektedir.
Güvenlik soruşturması, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü veya mahalli mülki idare amirlikleri tarafından yapılmaktadır. Güvenlik soruşturmasının süresi, aday hakkında toplanacak bilgi ve belgelerin sayısına göre değişebilmekte olup, ortalama 40-80 gün arasında tamamlanmaktadır.
Güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması halinde, aday atama işlemine tabi tutulmamaktadır. Aday, güvenlik soruşturması sonucuna itiraz etmek için 15 gün içinde Milli Eğitim Bakanlığı’na itiraz dilekçesi verebilir. İtiraz üzerine yapılan değerlendirme sonucunda güvenlik soruşturmasının olumsuz sonucu kesinleşir ise, aday atama işlemine tabi tutulmaz.
Güvenlik soruşturması, kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilecek olan tüm personeller için önemli bir kriterdir. Öğretmen atamalarında da güvenlik soruşturması yapılması, bu alandaki kamusal güvenin tesis edilmesine ve eğitim-öğretim sürecinin sağlıklı bir şekilde yürütülmesine katkı sağlamaktadır.
Öğretmen Güvenlik Soruşturması Nasıl Yapılır?
Öğretmenlik, toplumda önemli bir yere sahip olan ve özellikle çocuklar üzerinde etkili olan bir meslektir. Bu nedenle, öğretmenler hakkında güvenlik soruşturması yapılması, kamu güvenliğinin sağlanması açısından gereklidir. Öğretmen güvenlik soruşturması, Milli Eğitim Bakanlığı’nın talebi üzerine, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü veya mahalli mülki idare amirlikleri tarafından yapılır. Soruşturma, 30 ve 60 iş günü içerisinde tamamlanır.
Güvenlik soruşturması, aşağıdaki hususları kapsar:
- Adli sicil kaydının incelenmesi
- Fişleme raporlarının incelenmesi
- Şahsın yaşadığı çevrede mahallinde araştırma yapılması
- Adli sicil kaydının incelenmesi sonucunda, kişinin sabıka kaydı olup olmadığı tespit edilir.
Fişleme raporlarının incelenmesi sonucunda, kişinin terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle bağlantısı olup olmadığı araştırılır. Mahallinde araştırma yapılması sonucunda, kişinin çevresi ve ilişkileri hakkında bilgi toplanır. Güvenlik soruşturması sonucunda, kişinin kamu görevine atanmasında sakınca olup olmadığına karar verilir.
Öğretmen Güvenlik Soruşturmasında Neye Bakılır?
Öğretmen güvenlik soruşturması, ilk defa veya yeniden memuriyete yahut kamu görevine atanacak kişilerin güvenlik bakımından yeterli olup olmadığının belirlenmesi amacıyla yapılan bir soruşturmadır. Bu soruşturma, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü veya mahalli mülki idare amirlikleri vasıtasıyla yaptırılır.
Öğretmen güvenlik soruşturmasında aşağıdaki hususlar değerlendirilir:
- Adli sicil kaydı: Öğretmen adayının adli sicil kaydında, devlete karşı işlenen suçlar, terör suçları, örgütlü suçlar, cinsel suçlar, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçları, kaçakçılık suçları, gümrük kaçakçılığı suçları, dolandırıcılık suçları, sahtecilik suçları, hileli iflas suçları, ihaleye fesat karıştırma suçları, irtikâp suçları, zimmet suçları, rüşvet suçları, görevi kötüye kullanma suçları, hırsızlık suçları, yağma suçları, cinsel saldırı suçları, kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçları, malvarlığına karşı suçlar, kaçakçılık suçları, kamu malına zarar verme suçları, devlet sırlarını açığa vurma suçları gibi suçlara ilişkin herhangi bir kayıt bulunup bulunmadığı incelenir.
- Arşiv araştırması: Öğretmen adayının arşiv araştırmasında, kişinin geçmişte herhangi bir terör örgütü veya Milli Güvenlik Kurulunca devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, irtibatı veya iltisakı olup olmadığı araştırılır.
- Vatandaşlık durumu: Öğretmen adayının Türk vatandaşı olup olmadığı, vatandaşlıktan çıkarılıp çıkarılmadığı, vatandaşlık hakkından yoksun bırakılıp bırakılmadığı incelenir.
- Siyasi parti üyeliği: Öğretmen adayının herhangi bir siyasi partiye üye olup olmadığı araştırılır.
- Siyasi ve sosyal faaliyetler: Öğretmen adayının siyasi ve sosyal faaliyetleri, yasa dışı veya bölücü faaliyetlere karışıp karışmadığı değerlendirilir.
- Sağlık durumu: Öğretmen adayının görevini yerine getirmesine engel olabilecek herhangi bir sağlık sorunu bulunup bulunmadığı araştırılır.
- Ailevi durumu: Öğretmen adayının ailevi durumu, eşi ve çocuklarının adli sicil kayıtları, siyasi ve sosyal faaliyetleri incelenir.
- Mali durumu: Öğretmen adayının malvarlığı, gelirleri, borçları ve ticari faaliyetleri araştırılır.
Öğretmen güvenlik soruşturması sonucunda, öğretmen adayının kamu görevine atanmasında sakınca olup olmadığına karar verilir. Güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanan öğretmen adayları, öğretmenliğe atanamazlar.
Öğretmen Güvenlik Soruşturması Ne Kadar Sürer?
Güvenlik soruşturması, kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilecek olan kişilerin milli güvenlik açısından araştırılmasıdır. Öğretmenlik mesleği de kamu hizmeti kapsamına girdiği için öğretmen adaylarının da güvenlik soruşturması tabi tutulması gerekmektedir.
Güvenlik soruşturması, arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. Arşiv araştırması, kişinin adli sicil kaydının, pasaport kayıtlarının, yabancılarla ilgili kayıtlarının ve vergi kayıtlarının incelenmesini kapsamaktadır. Güvenlik soruşturması ise kişinin ailevi, sosyal ve ekonomik durumunun, yabancılarla olan ilişkilerinin, seyahat alışkanlıklarının ve siyasal, sosyal ve dini görüşlerinin araştırılmasını kapsamaktadır.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, ilgili makama ulaşmasından itibaren arşiv araştırması sonuçları en geç 30 iş günü, güvenlik soruşturması sonuçları en geç 60 iş günü içinde cevaplandırılmaktadır. Ancak, bazı durumlarda güvenlik soruşturması süresi uzayabilmektedir. Örneğin, kişinin adli sicil kaydında herhangi bir olumsuz kayıt varsa, bu kayıtların incelenmesi için ek süre gerekebilir. Ayrıca, kişinin yabancılarla olan ilişkileri veya siyasal, sosyal ve dini görüşleri açısından şüphe uyandıran bir durum varsa, bu konudaki araştırmaların tamamlanması için de ek süre gerekebilir.
Öğretmen güvenlik soruşturması, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılmaktadır. Güvenlik soruşturması olumlu sonuçlanan adaylar, öğretmen olarak atanmaya hak kazanmaktadır.
Sözleşmeli Öğretmen Güvenlik Soruşturması
Sözleşmeli öğretmenlik, kamuda öğretmen olarak çalışmak isteyen ancak kadrolu olarak atanamayan kişiler için bir fırsattır. Sözleşmeli öğretmenler de kadrolu öğretmenler gibi güvenlik soruşturmasına tabi tutulurlar. Sözleşmeli öğretmen güvenlik soruşturması, 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu kapsamında yapılır. Bu kanuna göre, kamu kurum ve kuruluşlarında ilk kez görev alacak öğretmenlere güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.
Sözleşmeli öğretmen güvenlik soruşturması, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılır. Güvenlik soruşturması, kişinin kamu görevine atanmasına engel teşkil edecek bir durumu olup olmadığının araştırılmasıdır.
Güvenlik soruşturması kapsamında aşağıdaki hususlar araştırılır:
- Kişinin sicil ve adli durumu,
- Kişinin terör örgütleri ile iltisaklı veya irtibatlı olup olmadığı,
- Kişinin milli güvenliğe tehdit oluşturup oluşturmadığı,
- Kişinin kamu görevini yapmaya engel bir hali olup olmadığı.
Güvenlik soruşturması, ilgili kişinin beyanları, kimlik bilgileri, adli sicil kaydı, mal varlığı bilgileri, eğitim bilgileri, çalışma ve sosyal yaşam bilgileri, sicil bilgileri, pasaport, vize gibi belgeler ile kamu kurum ve kuruluşlarından alınan bilgiler doğrultusunda yapılır.
Güvenlik soruşturması sonucu, 30 iş günü içinde tamamlanır. Ancak soruşturmanın tamamlanması için gerekli bilgi ve belgelerin temin edilememesi halinde bu süre 60 iş gününe kadar uzatılabilir. Güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanan kişiler, öğretmenliğe atanamaz. Sözleşmeli öğretmen güvenlik soruşturması sonucuna itiraz edilmesi mümkündür. İtiraz, güvenlik soruşturmasını yapan makama yapılır. İtirazın sonuçlanması için 30 iş günü beklenir.
Öğretmen Güvenlik Soruşturması Sonuçları Nasıl Öğrenilir?
Öğretmenlik mesleği, toplumda önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle, öğretmenlerin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yaptırılması zorunludur. Bu soruşturma, öğretmenlerin kamu görevine atanmasında, göreve devamında ve terfilerinde önemli bir rol oynamaktadır. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü veya mahalli mülki idare amirlikleri tarafından yapılır. Soruşturma kapsamında, kişinin adli sicil kaydı, terör örgütleriyle iltisakı veya irtibatı, yabancı devletlerle irtibatı, sabıka kaydı, mal varlığı, sosyal medya paylaşımları gibi hususlar araştırılır. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının sonucu, ilgili kurum tarafından başvuru sahibine tebliğ edilir. Tebliğ, posta yoluyla veya bizzat yapılır. Tebliğde, soruşturma sonucunun olumlu veya olumsuz olduğu belirtilir.
Güvenlik soruşturması sonucunu öğrenmenin iki yolu vardır:
- Posta yoluyla: Güvenlik soruşturması sonucu, başvuru sahibine posta yoluyla gönderilir. Posta, başvuru sahibinin ikamet adresine gönderilir.
- Bizzat: Başvuru sahibi, güvenlik soruşturması sonucunu öğrenmek için ilgili kuruma bizzat gidebilir. Bu durumda, başvuru sahibinin kuruma kimlik belgesi ile birlikte başvurması gerekir. Güvenlik soruşturması sonucunu öğrenmek için e-devlet üzerinden sorgulama yapmak mümkün değildir.
Güvenlik soruşturması sonucunu öğrenmenin süresi:
- Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, ilgili kurum tarafından en geç 60 iş günü içinde tamamlanır. Ancak, soruşturmanın kapsamı ve niteliğine göre bu süre uzayabilir.
- Güvenlik soruşturması sonucunu öğrenmek için sabırlı olunması gerekir. Süreç, ilgili kurumun iş yoğunluğuna göre değişebilir.
Öğretmen Güvenlik Soruşturması Olumsuz Sonuçlananlar Ne Yapmalı?
Kamu kurumlarına atanacak kişilerin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48’inci maddesinde yer alan “güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması olumlu olmak” şartına dayanmaktadır. Bu kapsamda, öğretmenlik mesleğine atanmak isteyen kişiler de güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sürecinden geçmektedir.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması olumsuz sonuçlanan öğretmenler, bu duruma itiraz etme hakkına sahiptir. İtiraz, Milli Eğitim Bakanlığına hitaben yazılacak bir dilekçe ile yapılabilir. Ancak, uygulamada itirazın olumlu sonuçlanma ihtimali oldukça düşüktür. Bu nedenle, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması olumsuz sonuçlanan öğretmenlerin, idari dava açmaları daha etkili bir yoldur. İdari dava, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle açılabilir. Dava, idare mahkemelerinde 60 gün içinde açılmalıdır.
İdari dava açmak için, öncelikle bir avukattan hukuki yardım alınması tavsiye edilir. Avukat, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının hukuka aykırı olup olmadığını değerlendirerek, dava dilekçesini hazırlayacaktır. İdari dava sonucunda, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının iptaline karar verilmesi halinde, öğretmen atama başvurusu yeniden değerlendirilecektir.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması olumsuz sonuçlanan öğretmenler, aşağıdaki adımları takip ederek haklarını koruyabilirler:
- Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlandığını gösteren tebligatı aldıktan sonra 60 gün içinde idari dava açmalıdırlar.
- İdari dava açmak için bir avukattan hukuki yardım almalıdırlar.
- Dava dilekçesinde, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının hukuka aykırı olduğunu gösteren gerekçeleri belirtmelidirler.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması olumsuz sonuçlanması, öğretmenlik mesleğine atanmak isteyen kişiler için hayal kırıklığı yaratabilecek bir durumdur. Ancak, idari dava açarak bu duruma itiraz etmek, haklarını korumak için bir yoldur.