Aile konutu, eşlerin sahip olduğu haklar bakımından özel bir statüye sahiptir. Aile konutu üzerinde eşlerin sahip olduğu haklar şu şekilde sıralanabilir:
- Rıza hakkı: Eşlerden biri, aile konutunu başkasına devredemez, aile konutu üzerindeki hakları tapuda sınırlayamaz, aile konutunu kiralayamaz ve kira sözleşmesini sonlandıramaz. Bu haklar ancak diğer eşin açık rızasıyla kullanılabilir.
- Mülkiyet hakkı: Eşlerden biri, aile konutunun maliki ise, diğer eşe karşı aile konutu üzerinde mülkiyet hakkına sahiptir. Bu hak, aile konutunun maliki olan eşin, aile konutunu başkasına devredemeyeceğini, aile konutu üzerindeki hakları tapuda sınırlayamayacağını, aile konutunu kiralayamayacağı ve kira sözleşmesini sonlandıramayacağını gösterir.
- İntifa hakkı: Eşlerden biri, aile konutunun maliki değilse, diğer eşe karşı aile konutu üzerinde intifa hakkına sahiptir. Bu hak, aile konutunun maliki olmayan eşin, aile konutundan yararlanma hakkına sahip olduğunu gösterir.
- Oturma hakkı: Eşlerden biri, aile konutunun maliki değilse, diğer eşe karşı aile konutu üzerinde oturma hakkına sahiptir. Bu hak, aile konutunun maliki olmayan eşin, aile konutunda oturma hakkına sahip olduğunu gösterir.
Aile Konutu Nedir?
Aile konutu, eşlerin ve varsa çocukların birlikte yaşadıkları, ailenin yaşam merkezi olarak kabul edilen konuttur. Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesinde aile konutu şu şekilde tanımlanmıştır:
“Eşlerin birlikte yaşadıkları konut, aile konutudur. Eşlerden biri, diğer eşin rızası olmadıkça, aile konutunu devredemez veya kiraya veremez.”
Aile konutu, Türk hukukunda özel bir korumaya tabi tutulmuştur. Bu korumanın amacı, ailenin yaşamını ve huzurunu sağlamaktır. Aile konutu, eşlerin ortak mülkiyetindedir. Ancak eşlerden biri, diğer eşin rızası olmadıkça, aile konutunu devredemez veya kiraya veremez.
Aile konutunun özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
- Eşlerin birlikte yaşadıkları konuttur.
- Ailenin yaşam merkezi olarak kabul edilir.
- Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesinde özel bir korumaya tabi tutulmuştur.
Aile konutu, eşlerin ortak mülkiyeti dışında da olabilir. Örneğin, aile konutu tek eşe ait olabilir veya eşlerden biri üçüncü bir kişiden kiralamış olabilir. Bu durumda da aile konutu, Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesinde özel bir korumaya tabi tutulacaktır.
Aile konutu, eşlerin evlilik birliği devam ettiği sürece korunur. Eşler boşanırsa, aile konutu üzerinde edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olarak bir paylaşım yapılır.
Aile Konutu Şerhi İçin Gerekli Belgeler
Aile konutu şerhi, evlilik birliği içinde eşlerin birlikte yaşadıkları konutun, ailenin ortak yaşamını korumak için yasal bir güvence altına alınmasını sağlayan bir şerhtir. Aile konutu şerhi konulabilmesi için, eşlerin evlilik birliğini sürdürüyor olması ve şerh konulacak evde ikamet ediyor olması gerekir.
Aile konutu şerhi için gerekli belgeler şunlardır:
- Aile konutu şerhi dilekçesi: Bu dilekçede, şerh talep eden eşin adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, tapudaki pay oranı, şerh konulacak taşınmazın adresi ve şerhin konulma amacı belirtilir.
- Konutun aile konutu olduğunu gösteren muhtarlıktan alınmış belge: Bu belgede, şerh konulacak taşınmazın aile konutu olarak kullanıldığına dair muhtar tarafından onay verilir.
- Evlilik cüzdanı veya tarafların evli olduğunu gösterir nüfus kayıt örneği: Bu belgeler, eşlerin evlilik birliğini sürdürdüğünü gösterir. Şerh başvurusu yapan kişinin fotoğraflı nüfus cüzdanı ve fotokopisi: Bu belgeler, şerh başvurusunda bulunan kişinin kimlik bilgilerini gösterir.
- Vesikalık fotoğraf: Bu fotoğraf, şerh başvurusunda bulunan kişinin kimlik bilgilerinin tespiti için kullanılır.
Aile konutu şerhi, tapu müdürlüğüne dilekçe ve gerekli belgelerle birlikte başvuru yapılarak konulur. Başvurunun olumlu sonuçlanması halinde, şerh taşınmazın tapu kaydına işlenir.
Aile konutu şerhi, evlilik birliği içinde eşlerin ortak yaşamını korumak için önemli bir hukuki güvencedir. Bu şerh sayesinde, eşlerden biri taşınmazı satmaya veya ipotek etmeye karar verdiğinde, diğer eşe şerhi kaldırması için bir ay süre verilir. Bu süre içinde eşlerden biri şerhin kaldırılması için dava açabilir.
Aile Konutu Şerhi Özellikleri
Aile konutu, evlilik birliği içerisinde eşlerin birlikte yaşaması ve ailevi faaliyetlerini yürütmesi için kullanılan konuttur. Aile konutu olarak tapuya şerh edilmiş bir taşınmaz üzerinde, eşler birlikte söz sahibi olurlar.
Aile konutu şerhinin özellikleri şu şekildedir:
- Aile konutu şerhi, taşınmazın aile konutu olduğunu gösterir. Bu şerh sayesinde, taşınmazın aile konutu olduğu herkes tarafından kolayca anlaşılır.
- Aile konutu şerhi, eşlerin taşınmaz üzerindeki haklarını korur. Eşlerden biri, diğer eşin rızası olmadan aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz.
Aile konutu şerhi, eşlerin korunması amacıyla getirilmiş bir düzenlemedir. Bu şerh sayesinde, eşlerden biri aile konutunu tek başına satamaz veya başkalarına devredemez.
Aile konutu şerhi, aşağıdaki şartlara sahip taşınmazlara konulabilir:
- Taşınmazın tapuda kayıtlı olması gerekir.
- Taşınmazın aile konutu olarak özgülenmiş olması gerekir.
- Taşınmazın mülkiyetinin eşlerden en az birinde olması gerekir.
Aile konutu şerhi, tapuya başvuru yapılarak veya mahkemede dava açılarak konulabilir. Aile konutu şerhi, evlilik birliğinin sona ermesi ile birlikte kendiliğinden kalkar.
Aile Konutu Şerhi Nasıl Konulur?
Aile konutu şerhi, bir taşınmazın aile konutu olarak belirlendiğini gösteren tapu kütüğüne yapılan bir şerhtir. Bu şerh sayesinde, taşınmazın ailenin ortak malı olduğu ve eşlerin ortak rızası olmadan satılamayacağı, ipotek edilemeyeceği, kiraya verilmeyeceği gibi hukuki sonuçlar doğmaktadır. Aile konutu şerhi, eşlerden biri tarafından tek başına veya her iki eş tarafından birlikte yapılabilir. Şerhin yapılabilmesi için taşınmazın tapuda kayıtlı olması ve eşlerin evli olması gerekir.
Aile konutu şerhi için gerekli belgeler şunlardır:
- Aile konutu şerhi talebi dilekçesi
- Konutun aile konutu olduğunu gösteren muhtarlıktan alınmış belge
- Evlilik cüzdanı veya tarafların evli olduklarını gösterir nüfus kayıt örneği
- Şerh başvurusu yapan kişinin fotoğraflı nüfus cüzdanı ve fotokopisi
- Vesikalık fotoğraf
Aile konutu şerhi, taşınmazın bulunduğu yerdeki tapu müdürlüğüne başvuru yapılarak konulabilir. Başvuruda, yukarıda belirtilen belgeler ile birlikte bir dilekçe de ibraz edilmelidir. Dilekçede, taşınmazın aile konutu olarak belirlenmesi talebi belirtilmelidir. Tapu müdürlüğü, gerekli incelemeleri yaptıktan sonra aile konutu şerhini tapuya tescil eder.
Aile konutu şerhi, eşlerden birinin ölümü veya boşanma gibi nedenlerle kaldırılabilir. Bu durumda, şerhin kaldırılması için ilgili tapu müdürlüğüne başvuru yapılması gerekir.
Aile Konutu Şerhinin Koyulabilmesi İçin Gerekli Şartlar
Aile konutu şerhi, evli olan eşlerin ortak yaşamlarını sürdürdükleri konutun tapu kaydına konulan bir şerhtir. Bu şerh, aile konutunun korunması ve eşlerin haklarının korunması açısından önemli bir hukuki araçtır.
Aile konutu şerhinin konulabilmesi için Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesinde yer alan şartların sağlanması gerekir. Bu şartlar şunlardır:
- Eşlerin resmi nikahla evli olması gerekir.
- Taşınmazın tapu kütüğüne kayıtlı olması gerekir.
- Taşınmazın aile konutu olarak özgülenmiş olması gerekir.
- Eşlerin resmi nikahla evli olması şartı, aile konutu şerhinin konulabilmesi için en temel şarttır. Eşlerin evlilik birliğinin devam etmesi, aile konutu şerhinin geçerliliğini devam ettirmesi için de gereklidir.
- Taşınmazın tapu kütüğüne kayıtlı olması şartı, aile konutu şerhinin tapuya işlenebilmesi için gereklidir. Tapuya kayıtlı olmayan taşınmazlar için aile konutu şerhi konulamaz.
- Taşınmazın aile konutu olarak özgülenmiş olması şartı, aile konutu şerhinin konulabilmesi için en önemli şarttır. Aile konutu şerhi, eşlerin ortak yaşamlarını sürdürdükleri konut için konulur. Bu nedenle, taşınmazın aile konutu olarak kullanılması gerekir.
Aile konutu şerhi, eşlerin ortak yaşamlarını sürdürdükleri konutun korunması açısından önemli bir hukuki araçtır. Bu şerh, taşınmazın üçüncü kişiler tarafından haksız olarak satılmasını veya ipotek edilmesini engeller. Ayrıca, eşlerin boşanması durumunda, aile konutunun eşlerden hangisine verileceği konusunda da belirleyici bir rol oynar.
Aile konutu şerhinin konulabilmesi için gerekli şartların sağlanması halinde, ilgili tapu müdürlüğüne başvuru yapılarak şerh konulabilir. Başvuruda, aile konutu şerhi talebini içeren dilekçe, muhtarlıktan alınmış konutun aile konutu olduğunu gösterir belge, evlilik cüzdanı veya tarafların evli olduklarını gösterir nüfus kayıt örneği, fotoğraflı nüfus cüzdanı ve fotokopisi ve varsa vekâletname gibi belgeler ibraz edilmelidir.
Aile Konutu Şerhinin Kaldırılması
Aile konutu şerhi, evlilik birliği içerisinde eşlerden birinin diğerine karşı sahip olduğu, ailenin ortak yaşamını sürdürdüğü konutu korumaya yönelik bir haktır. Bu şerh, taşınmazın tapu kaydına işlenerek üçüncü kişilere karşı da hüküm ifade eder.
Aile konutu şerhinin kaldırılması, ancak belirli hallerde mümkündür. Bu haller şunlardır:
- Evlilik birliğinin sona ermesi: Boşanma, ölüm, evliliğin iptali gibi hallerde aile konutu şerhi de kendiliğinden kalkar.
- Aile konutu niteliğinin ortadan kalkması: Taşınmazın mülkiyetinin değişmesi, ailenin ortak yaşamını sürdürdüğü yerden taşınması gibi hallerde aile konutu niteliği ortadan kalkar ve şerhin kaldırılması için dava açılabilir.
- Aile konutu şerhinin geçersizliği: Aile konutu şerhi, usulüne uygun olarak konulmamışsa veya aile konutu niteliği taşımayan bir taşınmaza konulduysa şerhin kaldırılması için dava açılabilir.
Aile konutu şerhinin kaldırılması için açılacak dava, aile mahkemesinde görülür. Davada, davacı eş, aile konutu şerhinin kaldırılmasını gerektiren sebebi ispat etmekle yükümlüdür.
Aile konutu şerhinin kaldırılması, taşınmaz üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan eşler tarafından talep edilebilir. Ancak, şerhin kaldırılması talebinde bulunan eşin, diğer eşin açık rızasını alması gerekir. Diğer eş, rızasını vermezse, dava açılarak şerhin kaldırılması talep edilebilir.
Aile konutu şerhinin kaldırılması kararı, kesinleşmiş mahkeme kararı ile tapu dairesine bildirilir. Tapu dairesi, bildirim üzerine aile konutu şerhini kaldırır. Aile konutu şerhinin kaldırılması, taşınmaz üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan eşler açısından bazı avantajlar sağlar. Şerhin kaldırılması ile birlikte, eşlerden biri diğerinin rızası olmadan taşınmazı devredemez, kiralayamaz veya üzerinde herhangi bir tasarrufta bulunamaz.
Aile Konutu Nedeniyle Uygulamada Karşılaşılan Davalar
Aile konutu, eşlerin birlikte yaşadığı, aile hayatlarının merkezini oluşturan taşınmazdır. Aile konutunun korunması, ailenin huzur ve mutluluğunun sağlanması açısından büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle, aile konutu nedeniyle uygulamada karşılaşılan davalar da önemli bir yere sahiptir.
Aile konutu nedeniyle uygulamada karşılaşılan davalar şu şekilde sıralanabilir:
- Aile konutunun tapu kaydına şerh verilmesi davası: Bu dava, aile konutu olan taşınmaza tapu kaydına aile konutu şerhi konulmasına karar verilmesini amaçlamaktadır. Aile konutu şerhi, aile konutunun korunması için önemli bir güvencedir.
- Aile konutunun kiraya verilmesi veya satılması davası: Aile konutu olan taşınmazın kiraya verilmesi veya satılması, ancak eşlerin birlikte rızasıyla mümkündür. Bu rızanın bulunmaması halinde, diğer eş kiraya verme veya satma işleminin iptali için dava açabilir.
- Aile konutunun ipotek edilmesi davası: Aile konutu olan taşınmazın ipotek edilmesi, ancak eşlerin birlikte rızasıyla mümkündür. Bu rızanın bulunmaması halinde, diğer eş ipotek işleminin iptali için dava açabilir.
Bu davalarda, aile konutunun korunması için gerekli olan tüm önlemlerin alınması amaçlanmaktadır. Mahkemeler, bu davalarda ailenin menfaatlerini gözeterek karar vermektedir.
Aile Konutu Şerhi Yargıtay Emsal Kararları
Aile konutu, evlilik birliği içinde eşlerin birlikte yaşadıkları konuttur. Aile konutu şerhi, tapuda aile konutu olarak kayıtlı olan taşınmazın mülkiyetinin eşlerin müşterek mülkiyetinde olduğunu ve bu taşınmazın ailenin ortak yaşam alanı olduğunu gösterir. Aile konutu şerhi, eşlerin birlikte yaşadıkları taşınmazın korunmasını ve ailenin menfaatlerinin korunmasını amaçlar.
Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesine göre, aile konutu şerhi konulmuş olsa da olmasa da, eşlerden biri, diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz. Yargıtay, aile konutu şerhi ile ilgili birçok emsal karar vermiştir. Bu kararlarda, aile konutu şerhinin amacı ve kapsamı, eşlerin aile konutu üzerindeki hakları ve aile konutu şerhinin kaldırılması gibi hususlar değerlendirilmiştir.
Yargıtay’ın aile konutu şerhi ile ilgili verdiği emsal kararlardan bazıları şunlardır:
- Eşlerden birinin aile konutu üzerinde tek başına tasarrufta bulunmasını engeller.
- Aile konutunun kiralanmasına engel değildir. Ancak, kira sözleşmesi diğer eşin açık rızasıyla yapılabilir.
- Aile konutunun elden çıkarılmasını engeller. Ancak, diğer eşin açık rızasıyla aile konutu satılabilir, bağışlanabilir veya başka bir şekilde devredilebilir.
- Aile konutu üzerinde ipotek tesis edilmesini engeller. Ancak, diğer eşin açık rızasıyla aile konutu üzerine ipotek tesis edilebilir.
Aile konutu şerhi ile ilgili Yargıtay kararlarının incelenmesi, bu konudaki hukuki durumların daha iyi anlaşılmasını sağlamaktadır.