Kiracının Hakları Nelerdir?

Kiracının hakları, kira sözleşmesi ile belirlenen ve Türk Borçlar Kanunu tarafından korunan haklardır. Kiracının sahip olduğu haklar, kiralanan taşınmazın niteliğine, kira sözleşmesinin süresine ve tarafların anlaşmalarına göre değişiklik gösterebilir.Genel olarak kiracının sahip olduğu haklar şu şekilde sıralanabilir: Kiralananı belirli bir amaçla kiraladıysa, o amaçla kullanmak hakkı: 

Kiracı, kiralananı sözleşmede belirtilen amaçla kullanmak hakkına sahiptir. Örneğin, bir ev kiralayan kişi, o evi konut olarak kullanmak hakkına sahiptir.

Kiralananı kira sözleşmesinde belirtilen süre boyunca kullanmak hakkı: Kiracı, kira sözleşmesinde belirtilen süre boyunca kiralananı kullanmak hakkına sahiptir. Kira sözleşmesi süresi dolmadan kiracı tahliye edilirse, kiracı kiralananı tahliye etmeyi reddetme hakkına sahiptir.

Kiralananda meydana gelen hasarları kiraya verenden talep etme hakkı: Kiracı, kiralananda meydana gelen hasarları kiraya verenden talep etme hakkına sahiptir. Bu hasarlar, kiracının kullanımından kaynaklanıyorsa, kiracı hasarı gidermekle yükümlüdür.

Kiralananı başkasına devretme veya alt kiraya verme hakkı: Kiracı, kiraya verenin yazılı izni olması şartıyla, kiralananı başkasına devretme veya alt kiraya verme hakkına sahiptir.

Kiracı hakları, kira sözleşmesi ile düzenlenebileceği gibi, kiracı tarafından kiraya verene karşı ileri sürülebilecek birer iddia olarak da karşımıza çıkabilir. Bu nedenle, kiracıların kendi haklarını bilmeleri ve gerektiğinde bu hakları korumak için hukuki yollara başvurmaları önemlidir.

Ev Sahibi Evi Satarsa Kiracının Hakları

Türkiye’de kiracılık hukuku, kiracının haklarını korumaya yönelik bir şekilde düzenlenmiştir. Bu doğrultuda, ev sahibinin evi satması durumunda kiracının hakları da korunmaktadır. Türk Borçlar Kanunu’nun 310. maddesine göre, kiralanan herhangi bir sebeple el değiştirirse, yeni malik kira sözleşmesinin tarafı olur. Bu hüküm uyarınca, ev sahibinin evi satması durumunda, kira sözleşmesi yeni malikin de tarafı haline gelir. Bu durumda, kiracı, evi satan eski ev sahibi ile yaptığı kira sözleşmesini, yeni ev sahibi ile de devam ettirir.

Kiracı, kira bedelini ödemeye, evi kullanmaya ve kira sözleşmesinin diğer hükümlerine uymaya devam eder. Yeni ev sahibi ise, kira sözleşmesinin taraflarından biri haline geldiği için, kiracının haklarını korumakla yükümlüdür. Bu kapsamda, yeni ev sahibi, kiracıya kira bedeli, kiralananı kullanma hakkı ve kira sözleşmesinin diğer hükümlerini sağlamak zorundadır. Yeni ev sahibi, kiracıyı haklı bir sebep olmadan tahliye edemez. Haklı bir sebep olmadan tahliye edilmesi durumunda, kiracı, kira sözleşmesinin devamını talep etme, kira bedeli ve tazminat talep etme hakkına sahiptir. Özetle, ev sahibinin evi satması durumunda kiracının hakları aşağıdaki şekildedir:

• Kiracı, kira sözleşmesini yeni ev sahibi ile devam ettirebilir.
• Kiracı, kira bedelini ödemeye, evi kullanmaya ve kira sözleşmesinin diğer hükümlerine uymaya devam eder.
• Yeni ev sahibi, kiracının haklarını korumakla yükümlüdür.
• Yeni ev sahibi, kiracıyı haklı bir sebep olmadan tahliye edemez.
• Kiracı, ev sahibinin evi satması durumunda haklarının ihlal edildiğini düşündüğü takdirde, hukuki yollara başvurabilir.

5 Yıllık Kiracının Hakları

Kira sözleşmeleri, kiracı ve kiraya veren arasındaki hukuki ilişkiyi düzenleyen belgelerdir. Bu sözleşmeler, kiracının kiralananı kullanma ve kira bedeli ödeme hakkını, kiraya verenin ise kiralananı kiraya verme ve kira bedeli alma hakkını kapsar. Türk Borçlar Kanunu’na göre, kira sözleşmesinin süresi bir yıl veya daha uzun ise, sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa, kira sözleşmesi her iki tarafça da her zaman feshedilebilir. Ancak, kira sözleşmesinin süresi beş yılı doldurmuşsa, kiracının tahliyesi için kiraya verenin haklı bir sebebi olması gerekir. 5 yıllık kiracının hakları şu şekilde sıralanabilir:

• Kira sözleşmesi kendiliğinden sona ermez.
• Kiraya veren, kira sözleşmesini sona erdirmek için haklı bir sebep göstermek ve kiracıya en az 30 gün önce yazılı olarak bildirimde bulunmak zorundadır.
• Kiraya veren, kira bedelinde değişiklik yapmak istediğinde, kiracıya en az 15 gün önce yazılı olarak bildirimde bulunmak zorundadır.
• Kira bedelinin belirlenmesinde, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK)her yıl Ocak ayı için belirlediği kira artış oranı esas alınır.
• Kiralananda bir ayıp olması durumunda, kiracı, kiraya verenden ayıbın giderilmesini isteyebilir. Ayıp giderilmezse, kiracı, ayıbı kendi gidererek bunun için yaptığı masrafı kira bedelinden indirebilir veya kiralananın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteyebilir.

5 yıllık kiracı hakları, kiracıyı kiraya verene karşı korur. Bu haklar, kiracının kiralananı güven içinde ve huzurlu bir şekilde kullanmasını sağlar.

Kentsel Dönüşümde Kiracı Hakları

Kentsel dönüşüm, riskli yapıların yıkılarak yerine yenilerinin inşa edilmesi amacıyla yapılan bir süreçtir. Bu süreç, kiracı ve ev sahibini derinden etkileyen bir süreçtir. Kentsel dönüşüm sürecinde kiracıların hakları, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile düzenlenmiştir. Bu kanuna göre, kiracılara aşağıdaki haklar
tanınmaktadır:

• Taşınma yardımı: Kiracılara, taşınma masrafları için iki aylık kira bedeli tutarında taşınma yardımı yapılır.
• Faiz desteği: Kiracılar, kentsel dönüşüm nedeniyle satın alacakları konut için faiz desteğinden yararlanabilirler.
• Yeni dairede öncelikli satın alma hakkı: Kiracılar, yeni inşa edilen binada boş kalan daireleri öncelikli olarak satın alma hakkına sahiptirler.

Ancak, kiracıların bu haklarını kullanabilmeleri için bazı şartları yerine getirmeleri gerekmektedir. Örneğin, kiracıların kira sözleşmesinin devam ediyor olması gerekmektedir. Ayrıca, kiracılar, taşınma yardımı için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na başvurmaları gerekmektedir. Kentsel dönüşüm sürecinde kiracıların haklarını korumaları için dikkat etmeleri gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Bu hususlar şunlardır:

• Kiracı sözleşmesini mutlaka noterde imzalattırın.
• Kiracı sözleşmesinde kira bedelinin ve kiralama süresinin açıkça belirtildiğinden emin olun.
• Kentsel dönüşüm sürecinin başlaması durumunda, kira sözleşmesinin süresinin bitimine kadar kiracı olarak kalmaya devam edeceğinizden emin olun.
• Taşınma yardımı için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na başvuruda bulunun.

Kentsel dönüşüm süreci, kiracılar için hem fırsat hem de riskler içermektedir. Kiracıların bu süreci fırsata çevirebilmeleri için haklarını bilmeleri ve bu haklarını korumaları önemlidir.

Rutubetli Evde Kiracı Hakları

Rutubet, bir binanın duvarlarında, tavanlarında veya zeminlerinde suyun birikmesi sonucu oluşan bir sorundur. Rutubet, hem binanın hem de içinde yaşayanların sağlığını olumsuz etkileyebilir. Rutubetli bir evde yaşayan kiracılar, bu sorundan dolayı çeşitli haklardan yararlanabilirler. Türk Borçlar Kanunu’na göre, kiralanan bir taşınmazın kullanım amacını engelleyen veya tehlikeli hale getiren ayıplar, önemli ayıp olarak kabul edilir. Rutubet, bir taşınmazın kullanım amacını engelleyen bir ayıp olarak kabul edilebilir. Bu nedenle, rutubetli bir evde yaşayan kiracılar, kiraya verenden ayıbın giderilmesini isteyebilirler.

Kiracı, kiraya verenden ayıbın giderilmesini talep edebilir. Kiraya veren, ayıbı makul bir süre içinde gidermezse, kiracı ayıbı kendi giderebilir ve bunun için yaptığı masrafı kira bedelinden indirebilir. Kiracı, ayıbı kendi gidermek istemezse, kiraya verenden kira bedelinden indirim talep edebilir. Rutubetli bir ev, önemli ayıp niteliğinde olduğu için, kiracı kira sözleşmesini feshedebilir. Kiracı, kira sözleşmesini feshedebilmek için, kiraya verenden ayıbın giderilmesini talep etmiş ve kiraya verenin ayıbı gidermeyi reddetmiş olması gerekir. Rutubetli bir evde yaşayan kiracıların, bu haklarından yararlanabilmek için aşağıdaki adımları atmaları gerekir:

• Rutubetin varlığını belgelemek için, bir fotoğraf veya video kaydı alın.
• Kiraya verene, rutubet sorununu bildiren bir ihtarname gönderin.
• Kiraya verenin ayıbı gidermediğini tespit ederseniz, bir avukata danışarak haklarınızı takip edin.

Rutubetli bir evde yaşamak, hem fiziksel hem de psikolojik olarak olumsuz etkilere neden olabilir. Bu nedenle, rutubet sorununu çözmek için kiraya verenle iletişime geçmeniz ve haklarınızı bilmeniz önemlidir.

Kontratsız Kiracının Hakları

Türkiye’de kira sözleşmesi, tarafların karşılıklı irade beyanlarının uyuşmasıyla tesis edilir ve herhangi bir şekil şartına tabi değildir. Bu bakımdan, kira sözleşmesinin geçerli olabilmesi için yazılı düzenlenmesine gerek yoktur. Ancak yazılı bir kira sözleşmesi, taraflar arasındaki anlaşmanın ispatını kolaylaştırır ve olası uyuşmazlıklarda daha güçlü bir delil teşkil eder. Kontratsız kiracı, yazılı bir kira sözleşmesi mevcut olmaksızın kiracı sıfatını haiz olan kişidir. Kontratsız kiracı, tıpkı normal bir kira ilişkisinde olduğu gibi Türk Borçlar Kanununda kiracıya tanımlanmış tüm haklardan yararlanma hakkına sahiptir. Bu haklar arasında kira bedelini ödemek, kiralananı kullanma ve yararlanma hakkı, kiralananda meydana gelen ayıpları bildirme ve onarım isteme hakkı, tahliye davası açma hakkı yer alır.

Kontratsız kiracının kira bedelini ödeme borcu, yazılı bir sözleşmenin olmamasına rağmen geçerlidir. Kiracı, kira bedelini her ayın sonunda ve en geç kira süresinin bitiminde ödemekle yükümlüdür. Kira bedelini ödemeyen kiracı hakkında, ev sahibi tarafından tahliye davası açılabilir. Kontratsız kiracının, kiralananı kullanma ve yararlanma hakkı da geçerlidir. Kiracı, kiralananı sözleşmede belirlenen amaçlar doğrultusunda kullanma ve yararlanma hakkına sahiptir. Kiracı, kiralananı kendi ihtiyaçları doğrultusunda değiştiremez veya onarılamaz. Kontratsız kiracının, kiralananda meydana gelen ayıpları bildirme ve onarım isteme hakkı da mevcuttur. Kiracı, kiralananda meydana gelen ayıpları, ayıp hemen fark edildiğinde veya en geç 8 gün içinde ev sahibine bildirmelidir. Ev sahibi, ayıbı makul bir sürede gidermezse, kiracı ayıbı kendi giderebilir ve bu masrafı kira bedelinden indirebilir.

Kontratsız kiracının, tahliye davası açma hakkı da mevcuttur. Ev sahibi, kira sözleşmesinin sona ermesi veya kiracının kira sözleşmesine aykırı davranması gibi nedenlerle tahliye davası açabilir. Kiracı, tahliye davasına karşı savunma yaparak, tahliyenin haksız olduğunu ileri sürebilir. Sonuç olarak, kontratsız kiracılar da tıpkı yazılı bir kira sözleşmesi bulunan kiracılar gibi hukuki korumadan yararlanırlar. Ancak kontratsız kira sözleşmelerinde ispat zorluğu yaşanabileceğinden, kiracıların kira sözleşmelerini yazılı olarak yapmaları tavsiye edilir.

Riskli Yapı Kiracının Hakları

Türkiye’de kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında, riskli yapı olarak tespit edilen binaların yıkılıp yeniden yapılması kararı alınabilmektedir. Bu durumda, binada kiracı olarak oturan kişiler de çeşitli haklara sahip olmaktadır. Riskli yapıda kiracı olan kişilerin hakları, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında düzenlenmiştir. Bu Kanun’a göre, riskli yapıda kiracı olan kişilere aşağıdaki haklar tanınmaktadır:

• Taşınma için kira yardımı: Riskli yapının yıkılması kararı alındığında, kiracı taşınma için 2 aylık kira bedeli tutarında kira yardımı almaya hak kazanmaktadır. Kira yardımı, belediye tarafından yapılmaktadır.
• Yenilenen binada konut tahsisi: Riskli yapının yıkılıp yerine yeni bir bina yapılması durumunda, kiracı yeni binada konut tahsisi alma hakkına sahiptir. Bu konut, kiracının eski kiracı olduğu konutun büyüklüğüne ve niteliğine göre belirlenmektedir.
• Faiz destekli kredi: Riskli yapıda oturan ve en az 1 yıldır oturma hakkına sahip olan kiracılar, faiz destekli kredi imkanından faydalanabilmektedir. Bu kredinin geri ödeme süresi 180 aydır.

Riskli yapıda kiracı olan kişilerin bu haklarını kullanabilmeleri için, aşağıdaki şartları sağlamaları gerekmektedir:

• Kira sözleşmesinin devam ediyor olması
• Riskli yapıda en az 1 yıldır ikamet ediyor olması
• Kiracı olarak oturma hakkının bulunması

Riskli yapıda kiracı olan kişilerin, bu haklarını kullanabilmeleri için, öncelikle belediyeye başvurmaları gerekmektedir. Belediye, kiracının başvurusunu inceledikten sonra, gerekli şartları sağlaması halinde, kiracıya hak ettiği yardımları ve tahsisleri yapmaktadır. Riskli yapı kiracılarının haklarına ilişkin daha fazla bilgi almak için, ilgili belediyeye veya hukuk bürolarına başvurabilirsiniz.

Dükkan Kiracı Hakları Nelerdir?

Dükkan kiracı hakları, Türk Borçlar Kanunu’nun 339. maddesinden itibaren düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, dükkan kiracılarının en temel hakkı, kira sözleşmesine konu olan dükkanın kendisine teslim edilmesidir. Dükkan sahibi, kira sözleşmesinin imzalandığı tarihte dükkanı kiracıya teslim etmekle yükümlüdür. Dükkan kiracılarının diğer hakları arasında şunlar yer almaktadır:

• Kiralanan yerin kiraya verildiği sürece alındığı gibi kalmasını isteme hakkı
• Geç ödenen kira bedeline karşı cezai işlem içeren bir anlaşmayı engelleme hakkı
• Kiralanan yerin kullanıma uygun olma durumunun ortadan kalkması, engellenmesi halinde sözleşmeyi feshetme hakkı
• Kiracı aleyhine sözleşmeyi düzenleme yasağı

Dükkan kiracıları, kira sözleşmesinin süresinin bitiminden itibaren üç ay önce kiraya verene ihtarname göndererek sözleşmeyi yenileyebilirler. Kiraya veren, ihtarnameden itibaren en geç bir ay içinde kiracıya cevap vermelidir. Kiraya verenin cevap vermemesi halinde sözleşme, aynı şartlarla bir yıl daha uzar. Dükkan kiracıları, kira sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, kiralanan malı tahliye etmek zorundadır. Ancak, kiracının kira bedelini ödemediği veya kiralanan malın kullanımı sırasında kiraya verenin haklarını ihlal ettiği durumlarda, kiraya veren kiracıyı tahliye davası açabilir.

Dükkan kiracılarının haklarını bilmeleri ve bu haklarını korumaları önemlidir. Kiracının hakları ile ilgili herhangi bir sorunuz veya sıkıntınız olması halinde bir avukata danışmanız tavsiye edilir.

İskansız Evde Kiracının Hakları

İskan belgesi, bir yapının ruhsat ve imar mevzuatına uygun olarak inşa edildiğini ve insanca yaşamaya elverişli olduğunu gösteren bir belgedir. İskan belgesi olmayan yapılar, hukuken “yasa dışı yapı” olarak kabul edilir ve kiraya verilmesi yasaktır. Ancak, Türkiye’de iskansız evlerde kiracılık yaygın bir uygulamadır. Bu durumun başlıca nedenleri arasında, iskansız ev fiyatlarının daha uygun olması, iskan belgesinin alınmasının uzun ve zahmetli bir süreç olması ve bazı belediyelerin iskansız evlere göz yummasıdır. İskansız evde kiracının hakları, iskanlı evlerde kiracının hakları ile aynıdır. Kiracı, kiralanan taşınmazı belirli bir süre ve bedel karşılığında kullanma hakkına sahiptir. Kiracı, kiralanan taşınmazda meydana gelen tahribatı giderme ve kira bedelini zamanında ödemekle yükümlüdür. İskansız evde kiracının haklarına ilişkin bazı önemli hususlar şunlardır:

• Kiracı, kira sözleşmesini iskan belgesinin olmaması nedeniyle feshedebilir. Ancak, kiracı bu hakkı ancak kira sözleşmesini imzaladığı tarihte iskan belgesinin olmadığını bilmiyorsa kullanabilir.
• Kiracı, kiralanan taşınmazı iskansız olduğu için kullanılamaz hale gelirse, kira bedeli ödemekten kurtulabilir.
• Kiracı, kiralanan taşınmazda elektrik, su, doğalgaz gibi abonelikleri açtırabilir.

İskansız evde kiracı olmak, bazı riskleri de beraberinde getirir. Bu riskler arasında, yapının yıkılması, kira sözleşmesinin feshedilmesi ve kira bedeli ödemekten kurtulamama sayılabilir. Bu nedenle iskansız evde kiracı olmak isteyenlerin bu riskleri göz önünde bulundurması gerekir.

10 Yıllık Kiracının Hakları Nelerdir?

Türk Borçlar Kanunu’na göre, belirsiz süreli kira sözleşmelerinde kiracı her zaman, kiraya veren ise kiranın başlangıcından on yıl geçtikten sonra, genel hükümlere göre fesih bildirimiyle sözleşmeyi sona erdirebilirler. Bu nedenle, 10 yıllık kira sözleşmesinde kiracı, kira sözleşmesinin 10. yılının dolmasını bekledikten sonra, herhangi bir gerekçe göstermeden kira sözleşmesini feshedebilir. Kiraya veren ise, kira sözleşmesinin 10. yılını tamamlamasından sonra, kira sözleşmesinin bitimine 3 ay kala kiracıya bildirimde bulunarak, kira sözleşmesini feshedebilir.

10 yıllık kiracının hakları, kiracı ve kiraya veren arasındaki dengeyi korumak amacıyla getirilmiştir. Bu hak sayesinde, kiracı, 10 yıl boyunca kiraya verenin mülkiyet hakkını sınırsız bir şekilde kullanmasını engelleyebilir. Kiraya veren ise, 10 yıllık süre sonunda, kiracıyı tahliye etme hakkına sahip olur. 10 yıllık kiracının haklarına ilişkin olarak dikkat edilmesi gereken bazı hususlar şunlardır:

• Kiracı, kira sözleşmesinin 10. yılını tamamladıktan sonra, herhangi bir gerekçe göstermeden kira sözleşmesini feshedebilir.
• Kiraya veren, kira sözleşmesinin 10. yılını tamamlamasından sonra, kira sözleşmesinin bitimine 3 ay kala kiracıya bildirimde bulunarak, kira sözleşmesini feshedebilir.
• Kiracı, kiraya verenin tahliye talebine karşı koymak istiyorsa, kira sözleşmesinin 10. yılını tamamladıktan sonra, kiraya verene karşı dava açabilir.

10 yıllık kiracının hakları, kiracı ve kiraya veren arasındaki ilişkilerin düzenlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu hakların bilinmesi, her iki tarafın da haklarını korumasına yardımcı olacaktır.