İş sözleşmesi, işveren ile işçi arasında kurulan ve işçinin iş görme, işverenin de ücret ödeme yükümlülüğünü içeren bir sözleşmedir. İş sözleşmesi, yazılı olarak yapılmayabilir ancak bu durumda işveren, işçiye en geç 2 ay içerisinde çalışma koşullarını, ücretini ve fesih halinde tarafların uyması gereken hususları bildirmekle yükümlüdür.
İş sözleşmesi yapılmaması halinde, işçi ve işveren arasında birtakım sorunlar ortaya çıkabilir. Bu sorunlar, şu şekilde sıralanabilir:
- İş koşullarının belirlenmesinde zorluk yaşanabilir. İş sözleşmesi yapılmadığı takdirde, işverenin işçiye hangi iş ve görevlerde çalıştırılacağı, ne kadar ücret alacağı, çalışma saatleri ve izinleri gibi iş koşulları belirsiz kalır. Bu durum, işçinin haklarını tam olarak bilmemesine ve korunamamasına neden olabilir.
- Fesih halinde uyuşmazlıklar yaşanabilir. İş sözleşmesi yapılmadığı takdirde, işverenin işçiyi haklı veya haksız nedenle işten çıkarması halinde, işçinin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi haklarını elde etmesi zorlaşabilir.
- Sosyal güvenlik haklarından yararlanma konusunda sorunlar yaşanabilir. İş sözleşmesi yapılmadığı takdirde, işçinin SGK’ya bağlı olarak çalışması ve sosyal güvenlik haklarından yararlanması mümkün olmayabilir.
İş sözleşmesi yapmanın işçi ve işveren açısından önemli avantajları vardır. İş sözleşmesi, işçinin haklarını korumaya yardımcı olur ve işverenin de sorumluluklarını belirler. Bu nedenle, işveren ile işçi arasında bir iş ilişkisi kurulacaksa, iş sözleşmesinin mutlaka yapılması tavsiye edilir.
İş Sözleşmesinin Yapılması Zorunlu mudur?
İş sözleşmesi, işçi ile işveren arasında kurulan ve işçinin işverene hizmet etmesini, işverenin de işçiye ücret ödemesini düzenleyen bir sözleşmedir. İş sözleşmesi, tarafların karşılıklı anlaşmaları ile kurulabilir. Türkiye’de iş sözleşmesinin yapılması zorunlu değildir. Ancak, İş Kanunu’nun 8. maddesine göre, süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur. Bu durumda, iş sözleşmesi yazılı olarak yapılmadığı takdirde, işçinin bu sözleşmeye dayanarak hak iddia etmesi mümkün değildir.
İş sözleşmesinin yazılı olarak yapılması, işçinin haklarını korumak açısından önemlidir. Yazılı sözleşme, tarafların hak ve sorumluluklarını açıkça belirleyerek, olası uyuşmazlıkların çözümünü kolaylaştırır. Ayrıca, iş sözleşmesinin yazılı olarak yapılması, işverenin işçinin haklarını gözetmediğini ileri sürmesini engeller.
İş sözleşmesinin yazılı olarak yapılması zorunlu olmadığı durumlarda, işçi ve işveren arasında yapılan sözlü anlaşma da geçerlidir. Ancak, sözlü anlaşmalarda, tarafların hak ve sorumlulukları açıkça belirlenmediği için, olası uyuşmazlıkların çözümü daha zor olabilir. Sonuç olarak, iş sözleşmesinin yapılması zorunlu olmasa da, işçinin haklarını korumak açısından yazılı olarak yapılması tavsiye edilir.
İş Sözleşmesi Türleri Nelerdir?
İş sözleşmesi, işçi ve işveren arasında kurulan ve işçinin işverene bağımlı olarak belirli bir iş görmeyi, işverenin de işçiye ücret ödemeyi üstlendiği bir sözleşmedir. İş sözleşmeleri, sürelerine, çalışma biçimlerine ve diğer özelliklerine göre farklı türlere ayrılabilir.
- Sürelerine Göre İş Sözleşmeleri
- Çalışma Biçimlerine Göre İş Sözleşmeleri
- Diğer Özelliklerine Göre İş Sözleşmeleri
Sürelerine Göre İş Sözleşmeleri
İş sözleşmeleri, sürelerine göre belirli süreli ve belirsiz süreli olarak ikiye ayrılır.
Belirli süreli iş sözleşmesi, işçinin işverene belirli bir süre için hizmet etmeyi üstlendiği sözleşmedir. Bu sözleşmenin süresi, işçinin yapacağı işin özelliğine, işverenin ihtiyaç duyduğu süreye veya başka bir nedene göre belirlenebilir. Belirli süreli iş sözleşmelerinin süresi, bir yılı aşmamak kaydıyla taraflarca belirlenebilir.
Belirsiz süreli iş sözleşmesi, işçinin işverene herhangi bir süreye bağlı olmaksızın hizmet etmeyi üstlendiği sözleşmedir. Bu sözleşme, taraflarca herhangi bir süreye bağlı olmaksızın yapılabilir.
Çalışma Biçimlerine Göre İş Sözleşmeleri
İş sözleşmeleri, çalışma biçimlerine göre tam süreli ve kısmi süreli olarak ikiye ayrılır.
Tam süreli iş sözleşmesi, işçinin haftada en az 45 saat çalışacağını taahhüt ettiği sözleşmedir.
Kısmi süreli iş sözleşmesi, işçinin haftada en az 45 saatten az çalışacağını taahhüt ettiği sözleşmedir.
Diğer Özelliklerine Göre İş Sözleşmeleri
İş sözleşmeleri, diğer özelliklerine göre de farklı türlere ayrılabilir. Örneğin, deneme süreli iş sözleşmesi, işçinin işverenin yanında belirli bir süre çalışarak işverene ve işyerine uyum sağlamasını amaçlayan sözleşmedir. Çağrı üzerine çalışma sözleşmesi, işçinin işverenin çağrısına istinaden iş görmeyi taahhüt ettiği sözleşmedir. Uzaktan çalışma sözleşmesi, işçinin işverenin işyerinde değil, uzaktan çalışma imkânı olan bir yerde iş görmeyi taahhüt ettiği sözleşmedir.
İş sözleşmesinin türünün belirlenmesi, işçi ve işverenin hak ve yükümlülüklerini önemli ölçüde etkilemektedir. Bu nedenle, iş sözleşmesi yapılırken sözleşmenin türüne dikkat etmek önemlidir.
İş Sözleşmesi İmzalandıktan Sonra Ne Olur?
İş sözleşmesi, işçi ile işveren arasında imzalanan ve işçinin işverene hizmet etmesini, işverenin ise işçiye ücret ödemesini öngören bir sözleşmedir. İş sözleşmesi imzalandıktan sonra, hem işçi hem de işveren tarafından belirlenen sözleşme şartları yerine getirilmeye başlanır.
İşçi, iş sözleşmesinde belirtilen tarihte işe başlamak üzere işverene başvurmalıdır. İşveren, işçinin iş sözleşmesinde belirtilen niteliklere sahip olup olmadığını kontrol ettikten sonra, işçiyi işe başlatır. İşçi, işe başladığında, işveren tarafından kendisine verilmesi gereken iş elbisesi, iş güvenliği malzemeleri ve diğer gerekli malzemeleri teslim alır. İşveren, işçiye işyerinin genel kuralları ve iş güvenliği hakkında gerekli eğitimi verir.
İşçi, iş sözleşmesinde belirtilen işyerinde, iş sözleşmesinde belirtilen işyerinde belirtilen işi yapmaya başlar. İşçi, işverenin talimatlarına uymak ve işverenin mal ve hizmetlerini özenle korumakla yükümlüdür.
İşveren, işçiye sözleşmede belirtilen ücreti ödemekle yükümlüdür. İşveren, işçiye ayrıca sigorta, yemek, yol ve diğer sosyal yardımları da sağlamak zorundadır.
İş sözleşmesi, işçi veya işveren tarafından haklı veya geçerli bir sebep olmaksızın feshedilebilir. İş sözleşmesinin feshi halinde, işçi kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı gibi maddi haklara sahip olabilir.