Araç Değer Kaybı Zamanaşımı Nedir?
Araç Değer Kaybı Zamanaşımına dair Türk Borçlar Kanunu’nun 72. Maddesi “Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve herhâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır.” şeklinde düzenlenmiştir.
Araç değer kaybı, trafik kazası sonrasında kaza yapan aracın, tamir edilmiş olmasına rağmen piyasa değerinde yaşadığı düşüş anlamına gelir. Kaza sonrası bu değer kaybı, ilgili taraflardan talep edilebilir. Ancak bu talep sürecinde önemli bir husus, zamanaşımı süresidir. Değer kaybı zamanaşımı süresi, zarar görenin dava açma hakkını ne kadar süreyle kullanabileceğini belirler. Eğer bu süre içerisinde talep edilmezse, hukuken bir hak iddiasında bulunulamaz.
Araç Değer Kaybı Talebinde Zamanaşımı Ne Zaman Başlar?
Araç değer kaybı zamanaşımı, kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Yani kaza tarihinden itibaren zarar gören taraf, belirli bir süre içerisinde bu talebini karşı tarafa iletmek veya dava açmak zorundadır. Bu süre geçtikten sonra talep hakkı sona erer ve mağdur taraf değer kaybını talep edemez.
Araç değer kaybı taleplerinde de Türk Borçlar Kanunu’nun 72. maddesinde düzenlenen iki yıllık görece ve on yıllık kesin zaman aşımı sürelerinin uygulanması gerekir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 109. Maddesi de benzer şekilde trafik kazalarından kaynaklanan tazminat taleplerine ilişkin zamanaşımı hükümlerini düzenler.
“Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar. Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve ceza kanunu bu fiil için daha uzun bir zaman aşımı süresi öngörmüş bulunursa, bu süre, maddi tazminat talepleri için de geçerlidir.”
Araç değer kaybı davasında ve araç değer kaybı talebinde zamanaşımı süresi, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Zarar ve sorumludan hangisi daha sonra öğrenilirse zamanaşımı son öğrenme gününden itibaren başlar. Zarar veya zarardan sorumlu tutulanların bir arada öğrenilmediği sürece zamanaşımı işlemeye başlamaz. 10 yıllık kesin süresi ise kural olarak kazanın gerçekleştiği tarihte başlar.
Araç Değer Kaybı Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?
Değer kaybı davası zamanaşımı, genel olarak 2 yıl ile sınırlandırılmıştır. Türk Borçlar Kanunu’na göre haksız fiilden doğan talepler için zamanaşımı süresi 2 yıldır. Ancak zarara sebebiyet veren olayın (trafik kazasının) öğrenildiği tarihten itibaren başlamak kaydıyla, her halükarda kazanın gerçekleşmesinden itibaren 10 yıllık bir süre aşılmamalıdır. Yani eğer kazadan hemen sonra bir talepte bulunulmadıysa bile, en geç 10 yıl içerisinde araç değer kaybı davası açılabilir.
Değer Kaybı Zamanaşımı Süresine Dikkat!
Araç değer kaybı zamanaşımı süresi içerisinde zarar gören tarafın haklarını aramaması durumunda, artık hukuken dava açma hakkı kalmaz. Bu yüzden mağdur tarafın, değer kaybı zaman aşımı süresi dolmadan karşı tarafa başvuruda bulunması ve gerekiyorsa araç değer kaybı davası açması gerekir.
Değer Kaybı Talebinde Süreyi Kaçırmanın Sonuçları
Eğer kazaya karışan taraf zamanaşımı süresi dolduktan sonra araç değer kaybı davası açmaya çalışırsa, karşı taraf bu durumu zamanaşımı itirazı ile reddedebilir. Bu durumda zarar gören kişi, hukuki olarak haklı olsa bile dava sonucunda herhangi bir tazminat alamaz.
Araç Değer Kaybı Yargıtay Kararları – Zamanaşımı Örnekleri
Araç değer kaybı zamanaşımı konusunda Yargıtay’ın verdiği çeşitli kararlar, hem zamanaşımı süresinin nasıl uygulandığını hem de hangi durumlarda davaların reddedildiğini veya kabul edildiğini göstermektedir. İşte bu konuda örnek teşkil eden en az 3 Yargıtay kararı:
1. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi, 2016/7782 E., 2017/6219 K.
Bu davada, araç değer kaybı talebi kazanın gerçekleşmesinden yaklaşık 3 yıl sonra açılmıştır. Karşı taraf, değer kaybı davası zamanaşımı süresinin dolduğu gerekçesiyle itirazda bulunmuş ve davanın reddini talep etmiştir. Yargıtay, Türk Borçlar Kanunu’nun 72. maddesi ve Karayolları Trafik Kanunu’nun 109. maddesi gereğince, haksız fiilden doğan talepler için 2 yıllık zamanaşımı süresi olduğunu ve kazanın öğrenildiği tarihten itibaren bu sürenin başlaması gerektiğini belirterek, davanın zamanaşımı süresi içinde açılmadığına karar vermiştir. Bu nedenle dava reddedilmiştir.
Sonuç: Zamanaşımı süresine dikkat edilmediği için araç değer kaybı talebi reddedilmiştir.
2. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi, 2015/4703 E., 2016/4406 K.
Bu davada, araç sahibi, kazadan yaklaşık 1,5 yıl sonra sigorta şirketine başvurarak araç değer kaybı talebinde bulunmuştur. Ancak sigorta şirketi, talebin kaza sonrası makul bir süre içerisinde yapılmadığı gerekçesiyle ödemeyi reddetmiştir. Davacı, sigorta şirketine karşı dava açmış ve araç değer kaybı zamanaşımı süresi içinde başvurduğunu savunmuştur. Yargıtay, başvurunun kazadan sonra 2 yıl içerisinde yapılmış olması nedeniyle zamanaşımının geçerli olmadığını ve talebin yerinde olduğunu belirterek davacıyı haklı bulmuştur.
Sonuç: Başvurunun zamanaşımı süresi içinde yapıldığı gerekçesiyle davacının araç değer kaybı talebi kabul edilmiştir.
3. Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, 2013/14964 E., 2014/23536 K.
Bu davada, araç sahibi kaza sonrası onarımdan sonra aracının piyasa değerinde önemli bir düşüş olduğunu fark etmiş ve değer kaybı davası açmıştır. Ancak kaza, davadan 5 yıl önce gerçekleşmiştir. Yargıtay, davanın zaman aşımı süresi içinde açılmadığını, kazanın öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıllık sürenin dolmuş olduğunu belirterek davayı reddetmiştir. Davacı, zararını daha geç fark ettiğini iddia etse de, Yargıtay bu durumu kabul etmeyerek araç değer kaybı zamanaşımı süresi içinde başvuru yapılmadığını tespit etmiştir.
Sonuç: Zarar geç fark edilmiş olsa bile, araç değer kaybı zaman aşımı süresi dolduğu için dava reddedilmiştir.
4. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi, 2018/1842 E., 2019/3456 K.
Bu davada, kazadan 2 yıl 3 ay sonra araç sahibi, değer kaybı talebinde bulunarak sigorta şirketine başvurmuştur. Sigorta şirketi, başvurunun araç değer kaybı zamanaşımı süresi aşıldığı gerekçesiyle tazminatı reddetmiştir. Davacı taraf ise zamanaşımı süresinin kazanın hemen ardından değil, zararın fark edildiği tarihten itibaren başlaması gerektiğini savunmuştur. Yargıtay, zararın öğrenilmesinden itibaren 2 yıl içinde başvurulması gerektiğine hükmetmiş ve kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren 2 yıllık sürenin aşıldığını belirterek davayı reddetmiştir.
Sonuç: Davacı, 2 yıllık süreyi aştığı için araç değer kaybı davası zamanaşımı nedeniyle reddedilmiştir.
Araç Değer Kaybı Zamanaşımına dair Genel Değerlendirme
Yukarıda sıralanan bu örneklerde de görüldüğü gibi, Yargıtay kararları, değer kaybı davası zamanaşımı konusunda titizlikle zamanaşımı süresini dikkate alır. Davanın zamanında açılması, hak kaybı yaşamamak adına çok önemlidir. Kazadan hemen sonra zarar fark edilmese dahi, hukuki süreç başlatılmadan önce araç değer kaybı zamanaşımı sürelerine dikkat edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Araç değer kaybı talebinde bulunacak vatandaşlarımız, kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren geriye dönük kaç yıl sonra araç değer kaybı davası açacaklarını bilmeleri önemlidir.
Özetle; değer kaybı tazminatında zamanaşımı, tazminat alacaklısının, zararı ve tazminat sorumlusunu öğrendiği tarihten itibaren 2 yıldır. Ancak her durumda, olayın gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıldır.
Zamanaşımı süresi dolmadan değer kaybı davası zamanaşımı çerçevesinde hakkınızı talep etmeniz gerekir.