Vergi Ziyaı Nedir?

Vergi ziyaı, verginin zamanında veya tam olarak tahakkuk ettirilmemesi durumunda ortaya çıkan vergi kaybıdır. Vergi ziyaı, vergi mükelleflerinin vergilendirme ile ilgili yükümlülüklerini yerine getirmemesi, eksik veya yanlış beyanda bulunması, vergi kaçırma girişimleri veya vergi idaresinin hataları sonucunda oluşabilir. Vergi ziyaı, hem devletin hem de vergi mükelleflerinin zararına olan bir durumdur. Devlet, vergi gelirlerinde azalma yaşayarak kamu hizmetlerini yeterince sunamaz. Vergi mükellefleri ise vergi ziyaı nedeniyle cezai yaptırımlara maruz kalabilir.

Vergi Ziyaı Nedir?

Vergi ziyaı cezası, Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenen bir cezadır. Vergi ziyaı cezası, vergi ziyaı tutarı kadar olup, vergi ziyaı hükmüne göre kesilir. Vergi ziyaı hükmü, vergi mükelleflerinin vergi beyannamelerinde gerçeğe aykırı beyanda bulunması, vergi kayıtlarında veya defterlerde muhasebe hileleri yapması, sahte belge düzenlemesi, belge veya kayıtları gizlemesi, tahrif etmesi veya yok etmesi gibi durumlarda uygulanır. Vergi ziyaı hükmüne göre kesilen cezalar, üç katına kadar artırılabilir. Ayrıca, vergi ziyaı hükmüne göre işlenen suçlar, hürriyeti bağlayıcı cezaları da gerektirebilir.

Vergi ziyaı, vergi adaleti ve vergi ahlakı açısından önemli bir sorundur. Vergi ziyaının önlenmesi için, vergi mükelleflerinin vergi bilincini artırmak, vergi idaresinin denetim ve rehberlik faaliyetlerini güçlendirmek, vergi mevzuatını basitleştirmek ve vergi yargısını hızlandırmak gibi tedbirler alınabilir. Vergi ziyaının azaltılması, hem devletin hem de vergi mükelleflerinin yararına olacaktır.

Vergi Ziyaı Cezası

Vergi ziyaı cezası, mükellef veya sorumlu tarafından vergilendirme ile ilgili ödevlerin zamanında veya tam olarak yerine getirilmemesi sonucunda vergi kaybına neden olunması halinde vergi idaresi tarafından kesilen idari bir para cezasıdır. Vergi ziyaı cezası, vergi kaybının oluştuğu vergi türüne göre değişiklik göstermektedir. Vergi ziyaı cezası, vergi kaybının oluştuğu vergi türüne göre değişiklik göstermektedir. Vergi ziyaı cezasının oranı, vergi kaybına sebebiyet veren fiilin niteliğine göre de farklılık göstermektedir. Vergi Usul Kanunu’na göre, vergi ziyaı cezası şu iki durumda uygulanmaktadır

Vergi ödevlerinin zamanında ve tam olarak yerine getirilmemesi: Bu durumda, ziyaa uğratılan verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir. Örneğin, gelir vergisi beyannamesinin süresinde verilmemesi veya gerçeğe aykırı olarak verilmesi halinde, vergi kaybına neden olan kısım için bir kat vergi ziyaı cezası uygulanır.

Vergi kaçakçılığı suçlarını oluşturan fiillerle vergi ziyaına sebebiyet verilmesi: Bu durumda, ziyaa uğratılan verginin üç katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir. Örneğin, sahte veya yanıltıcı belge kullanarak vergi kaybına neden olunması halinde, üç kat vergi ziyaı cezası uygulanır. Bu fiillere iştirak edenlere ise bir kat vergi ziyaı cezası uygulanır.

Vergi ziyaı cezasına karşı, vergi idaresine itiraz edilebilir. İtirazın reddedilmesi halinde, vergi mahkemesinde iptal davası açılabilir. Vergi mahkemesinde iptal davası açılmasıyla, cezanın tahsili kendiliğinden dava sonuna kadar durur. Mahkemeden ayrıca yürütmenin durdurulması kararı alınmasına gerek yoktur.

Vergi ziyaı cezasında, uzlaşma yoluyla indirim sağlanabilir. Uzlaşma, vergi idaresi ile mükellef veya sorumlu arasında vergi kaybı ve ceza miktarı konusunda anlaşmaya varılmasıdır. Uzlaşma yoluyla vergi ziyaı cezasında %50 oranında indirim yapılabilir. Uzlaşma talebinde bulunmak için, vergi ziyaı cezasının tebliğinden itibaren 30 gün içinde vergi idaresine başvurulması gerekir.

05 344 vuk 213 sayılı 341 madde

05 344 VUK 213 sayılı 341. madde vergi ziyaı cezası ile ilgilidir. Vergi ziyaı, mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden, verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesini veya eksik tahakkuk ettirilmesini ifade eder. Vergi ziyaına sebebiyet verenler hakkında, ziyaa uğratılan verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir. Vergi ziyaına 359. maddede yazılı fiillerle sebebiyet verilmesi halinde ise bu ceza üç kat, bu fiillere iştirak edenlere ise bir kat olarak uygulanır.

Vergi ziyaı cezası, vergi suçları arasında en yaygın olanıdır. Vergi ziyaı cezasının uygulanması için, vergi ziyaına sebebiyet veren fiilin kanunda açıkça belirtilmiş olması, vergi ziyaının gerçekleşmiş olması ve vergi ziyaına sebebiyet veren fiilin kasten işlenmiş olması gerekir. Vergi ziyaı cezasının kesilmesi, vergi idaresinin takdir yetkisine bağlı değildir. Vergi idaresi, vergi ziyaı tespit ettiği takdirde, vergi ziyaı cezasını kesmek zorundadır.

Vergi ziyaı cezasının kesilmesi, vergi borcunun ödenmesine engel değildir. Vergi ziyaı cezası, vergi borcunun üzerine ilave edilir. Vergi ziyaı cezasının ödenmesi için, vergi borcunun ödenmesi şart değildir. Vergi ziyaı cezası, vergi borcundan bağımsız olarak tahsil edilebilir.

Vergi ziyaı cezasına karşı, vergi idaresine itiraz edilebilir. İtirazın reddedilmesi halinde, vergi mahkemesine dava açılabilir. Dava açma süresi, itirazın reddine ilişkin tebligatın yapıldığı tarihten itibaren 30 gündür.

Vergi ziyaı cezası, vergi hukukunun önemli bir kurumudur. Vergi ziyaı cezası, vergi adaletini sağlamak, vergi kaçakçılığını önlemek ve vergi disiplinini korumak amacıyla uygulanır. Vergi ziyaı cezası, vergi hukukunun temel ilkeleri olan kanunilik, eşitlik ve ödeme gücü ilkesine uygun olarak düzenlenmiştir.

Vergi Ziyaı Cezası Neden Kesilir

Vergi ziyaı cezası, vergi mükelleflerinin veya sorumlularının vergilendirme ile ilgili ödevlerini yerine getirmemesi veya eksik getirmesi sonucunda kesilen bir ceza türüdür. Vergi ziyaı cezasının kesilmesinin en temel nedeni, Vergi Usul Kanunu’nun 341. ve 359. maddelerinde belirtilen şartların ihlal edilmesidir. Bu şartlar şunlardır:

• Muhasebe hileleri yapmak, çift defter tutmak, defter kayıt ve belgeleri yok etmek veya tahrif etmek,
• Gerçekte ve işlemle ilgisi olmayan kişiler adına hesap açmak veya kullanmak,
• Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlemek veya bunları kullanmak,
• Defter ve belgeleri, verilen süreye rağmen vergi inceleme elemanına ibraz etmemek,
• Sahte belge düzenlemek, kullanmak veya basmak.

Vergi ziyaı cezasının oranı, vergi ziyaına sebep olan verginin bir katı veya üç katı olarak belirlenir. Vergi ziyaı cezası, vergi ziyaı suçu olarak kabul edilir ve vergi kabahati sayılmaz. Vergi ziyaı cezası, ödeme, ölüm, zamanaşımı, uzlaşma, silme, itiraz veya takipten vazgeçilmesi gibi durumlarda ortadan kalkar.

Vergi ziyaı cezası alan mükellefler, ceza ihbarnamesinin kendilerine ulaştığı tarihten itibaren 30 gün içinde mahkemeye başvurabilir veya uzlaşma talep edebilirler. Uzlaşma halinde cezada %50 indirim uygulanır. Mahkeme ise mükellefin haklılığını tespit ederse cezayı iptal eder.

Vergi ziyaı cezası, vergi mükelleflerinin vergi yükümlülüklerini yerine getirmeleri için caydırıcı bir yaptırımdır. Vergi ziyaı cezasından kaçınmak için vergi ödevlerini zamanında ve doğru bir şekilde yerine getirmek gerekir.

Vergi Ziyaı Cezası Hesaplama

Vergi ziyaı cezasının hesaplanması için, öncelikle ziyaa uğratılan vergi miktarı belirlenmelidir. Bu miktar, vergi beyannamesinde gösterilen vergi ile vergi dairesince tarh edilen vergi arasındaki farktır. Örneğin, 100.000 TL gelir beyan eden bir mükellef için ortalama %20 oranında gelir vergisi ödemesi gerekmektedir. Ancak mükellef, gelirinin 80.000 TL olduğunu beyan ederse, vergi dairesi 20.000 TL ek vergi ve vergi ziyaı tespit eder.

Örneğin, 20.000 TL vergi tarhiyatı olan bir mükellef için, 20.000 x 1= 20.000 TL vergi ziyaı cezası ödemesi gerekmektedir.

Vergi ziyaı cezasına ek olarak, gecikme faizi de ödenmelidir. Gecikme faizi, ziyaa uğratılan vergi miktarı üzerinden, verginin normal vade tarihinden ceza ihbarnamesinin düzenlendiği tarihe kadar geçen süre için hesaplanır. Gecikme faizi oranı, her ay için Vergi Usul Kanunu’nun 112. maddesine göre belirlenir. Örneğin, 2023 yılı için gecikme faizi oranı %1,95’tir. Gecikme faizinde ay kesirleri dikkate alınmaz. Örneğin, 20.000 TL vergi ziyaı olan bir mükellef için, verginin normal vade tarihi 31 Mart 2023, ceza ihbarnamesinin düzenlendiği tarih 30 Haziran 2023 ise, gecikme faizi 20.000 x 0.0195 x 3 = 1.170 TL olacaktır.

Vergi ziyaı cezası ve gecikme faizinin toplamı, ödenmesi gereken vergi ziyaı tutarını verir. Örneğin, 20.000 TL vergi, 20.000 TL vergi ziyaı cezası ve 1.170 TL gecikme faizi olan bir mükellef için, ödenmesi gereken vergi ziyaı tutarı 20.000 + 20.000 + 1.170 = 41.170 TL olacaktır.

Vergi ziyaı cezasında indirimden yararlanmak için, vergi ziyaı cezasının tebliğinden itibaren 15 gün içinde vergi dairesine başvurmak ve vergi ziyaı tutarının tamamını ödemek gerekir. Bu durumda, vergi ziyaı cezasının %25’i indirimli olarak uygulanır. Örneğin, 10.000 TL vergi ziyaı cezası olan bir mükellef için, indirimli ceza 20.000 x 0.25 = 5.000 TL olacaktır. Bu şekilde, mükellef 41.170 TL yerine 20.000 + 5.000 + 1.170 = 26.170 TL ödeyerek 15.000 TL tasarruf edebilir.

Emlak Vergisi Vergi Ziyaı Cezası

Emlak vergisi, bina, arsa ve araziler üzerinden alınan bir servet vergisidir. Emlak vergisi mükellefleri, taşınmazlarına ilişkin vergi değerini tadil eden nedenlerin bulunması halinde, emlak vergisi bildirimi vermekle yükümlüdürler. Bildirimler, ilgili belediyeye verilir. Bildirim verme yükümlülüğü, 4751 sayılı Kanun ile 2002 yılından itibaren getirilmiştir. Bu Kanun ile emlak vergisinde beyanname verme uygulaması kaldırılmıştır

Emlak vergisinde, vergi ziyaı cezası kesilebilmesi için, verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi gerekmektedir. Ancak, emlak vergisinde, vergi tahakkuku, mükellefin bildirimine bağlı olmadığından, bildirim verilmemesi halinde vergi ziyaı cezası kesilemez. Bildirim verilmemesi halinde, vergi, idarece tarh edilir. İdarece tarhiyatta, her yıla ilişkin vergi değeri, Kanunun 29. maddesi hükmü dikkate alınarak hesaplanır. Bu durumda, verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi söz konusu olmaz.

Sonuç olarak, emlak vergisi bildirimi verilmesi gereken hallerde, mükellefin bildirim vermemesi durumunda, vergi ziyaı cezası kesilemez. Bildirim verilmemesi halinde, vergi, idarece tarh edilir. Vergi değeri, Kanunun 29. maddesi hükmü dikkate alınarak hesaplanır. Bu şekilde, vergi tahakkuku, bildirim verilip verilmemesine bağlı olmayan objektif bir esasa dayandırılmıştır.

Gelir Vergisi Cezası

Gelir vergisi cezası, gelir vergisi beyannamesini zamanında vermeyen veya eksik veya yanlış beyan eden mükelleflere uygulanan bir yaptırımdır. Gelir vergisi cezası, vergi usul kanununa göre belirlenir ve her yıl yeniden değerleme oranına göre artar. Gelir vergisi cezası, mükellefin gelir vergisi tarifesine göre hesaplanan vergi tutarının belli bir oranı kadardır. Gelir vergisi cezası, ayrıca gecikme faizi de içerir.

Gelir vergisi cezasından kaçınmanın en iyi yolu, gelir vergisi beyannamesini doğru ve eksiksiz bir şekilde, yasal süre içinde vermektir. Gelir vergisi beyannamesi, internet vergi dairesi üzerinden elektronik olarak verilebilir. Gelir vergisi beyannamesi verme süresi, her yıl Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından ilan edilir. Gelir vergisi beyannamesi vermeyen veya eksik veya yanlış beyan eden mükellefler, vergi dairesine başvurarak, vergi cezasını indirmek veya ertelemek için haklarını kullanabilirler.

Gelir vergisi cezası, mükelleflerin vergi yükünü artıran ve vergi adaletini zedeleyen bir durumdur. Gelir vergisi cezası, aynı zamanda mükelleflerin vergiye uyumunu da olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, gelir vergisi cezasının önlenmesi için, mükelleflerin vergi mevzuatını takip etmeleri, vergi beyannamelerini doğru ve zamanında vermeleri, vergi denetimlerine hazırlıklı olmaları ve vergi danışmanlarından destek almaları gerekmektedir.

2. Derece Usulsüzlük Cezası Nedir

Vergi Usul Kanunu’na göre, vergi beyannameleri, bildirimler, evrak ve vesikaların kanunen belli şekil ve muhteviyatı ve ekleri ile bunlarla ilgili olarak yapılan diğer düzenlemelere ilişkin hükümlere uyulmamış olması ikinci derece usulsüzlük cezasıdır.

İkinci derece usulsüzlük cezası, sermaye şirketleri için 2023 yılında 370 TL, diğer mükellefler için ise 185 TL olarak belirlenmiştir. Bu ceza, her bir usulsüzlük için ayrı ayrı uygulanır. Ancak bir takvim yılı içinde aynı usulsüzlükten dolayı kesilecek toplam ceza, sermaye şirketleri için 185.000 TL, diğer mükellefler için ise 92.500 TL’yi geçemez.

İkinci derece usulsüzlük cezasına sebep olan durumlar şunlardır:

• Vergi beyannamelerinin, bildirimlerin, evrak ve vesikaların kanunen belli şekil ve muhteviyatı ve ekleri ile bunlarla ilgili olarak yapılan diğer düzenlemelere uyulmaması
• Vergi beyannamelerinin, bildirimlerin, evrak ve vesikaların kanunen belli sürelerde verilmemesi veya gönderilmemesi
• Vergi beyannamelerinin, bildirimlerin, evrak ve vesikaların kanunen belli yerlere verilmemesi veya gönderilmemesi
• Vergi beyannamelerinin, bildirimlerin, evrak ve vesikaların kanunen belli şekilde imzalanmaması veya mühürlenmemesi
• Vergi beyannamelerinin, bildirimlerin, evrak ve vesikaların kanunen belli şekilde saklanmaması veya ibraz edilmemesi
• Vergi beyannamelerinin, bildirimlerin, evrak ve vesikaların kanunen belli şekilde elektronik ortamda düzenlenmemesi, gönderilmemesi veya saklanmaması

İkinci derece usulsüzlük cezası, usulsüzlüğün tespit edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ödenirse, cezanın yarısı indirimli olarak tahsil edilir. Ayrıca, usulsüzlüğün giderilmesi halinde, cezanın tamamından veya yarısından vazgeçilmesi mümkündür.

İkinci derece usulsüzlük cezası, vergi kaybına yol açmayan ancak vergi idaresinin işleyişini aksatan usulsüzlükler için uygulanan bir yaptırımdır. Bu nedenle, vergi mükelleflerinin kanunen belirlenen şekil ve sürelere uygun olarak vergi beyannamelerini, bildirimlerini, evrak ve vesikalarını düzenlemeleri, göndermeleri ve saklamaları önemlidir. Aksi halde, hem cezai hem de idari sorumluluklarla karşılaşabilirler.