Uyuşturucu Madde Nedir? Uyuşturucu Çeşitleri Nelerdir?; Uyuşturucu madde; genellikle tıp dalında kullanılan bir kavram olmakla beraber, hukuki bir kavram niteliğinde taşımaktadır. Yunanca Narke “Uyku” kelimesinden gelen deyiş, uyuşturucu etkisi bulunan ve kişide alışkanlık yaratan maddeleri içermektedir (Dönmezer, 1975).
Uyuşturucu Madde Nedir? Uyuşturucu Çeşitleri Nelerdir?
Uyuşturucu madde kavramı, bu kelimenin kullanıldığı metne göre de fark göstermektedir. Konuya kısaca bilimsel bir açıdan bakılacak olursa, uyuşturucu madde, besin kapsamı dışında kalan ve kimyasal yapısı ve fonksiyonları nedeniyle yaşayan, canlı organizmaya zararlı etki eden bir madde olarak nitelendirilebilir. Bu noktadan hareket edilecek olursa, uyuşturucu madde, hem tarımsal hem de endüstriyel alandaki kimyasal maddeleri kapsamına almaktadır. Tıp; uyuşturucu maddeyi, fizyolojik veya ruhsal bir rahatsızlığın tedavisinde kullanılan herhangi bir madde olarak tanımlayabilir. Ancak, uyuşturucu madde, zararlı bir biçimde, tedavide belirlenen dozun dışında veya gelişigüzel kullanılıyorsa, keyif verici olarak yararlanılıyorsa o zaman kavram uyuşturucu madde sorunu içinde değerlendirilmelidir (Günal, 1976).
Narkotikler; insanı maddi ve manevi olarak hareketsiz kılan, işe yaramaz hale getiren, kendisinden beklenen fonksiyonların yitirilmesine sebep olan ve bağımlılık yapan maddeler olarak literatürümüze geçmiştir. Bunların en tanınmışlarından olan “Morfin”, eski Yunan mitolojisinde uyku tanrısı olan Morfeus’dan türemiş bir kelime olup yıllarca her kesimde kullanılmış, teşvik edilip yaygınlaştırılması sağlanmıştır (Bayhan, 1997).
Bugün ülkemizde bağımlılık yapıcı maddeler için genel olarak uyuşturucu tanımı kullanılmaktadır. Bağımlılık yapabilen tüm maddeler için uyuşturucu tanımını kullanmak aslında yanlıştır. Bu tanımlama ile uyarıcı bazı maddeler bu kapsamın dışındaymış gibi bir izlenim doğmaktadır. Oysa uyarıcı maddeler de uyuşturucu maddeler gibi bağımlılık yaratan maddelerdir. Bu nedenle bu kavram içinde tüm bağımlılık yapan maddeleri de değerlendirmek doğru olacaktır. Tıp literatüründe bunlar psikoaktif madde olarak adlandırılmaktadır. Yabancı kaynaklarda bu maddelere önceleri drug adı verilmiştir. Ancak drug sözcüğü aynı zamanda “ilaç” karşılığında da kullanıldığı içir önemli bir sorun olmuş ve bütün ilaçların drug kapsamı içinde değerlendirilmesinin yanlış olduğu görülmüştür. Son zamanlarda ise substance olarak adlandırılmaktadır (Ögel, 1997).
Uyuşturucu maddeler konusunda Ceza Kanunları kesin tanım vermekten kaçınmışlardır (Erem ve Toroslu, 1973). Ancak, Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO) bir tanıma giderek; doğal ya da sentetik bir ilacın mükerrer kullanılması sonucu kişiye ve topluma zarar veren¸ kronik zehirlenme hali yaratan maddeleri uyuşturucu madde olarak kabul etmiştir.
Herhangi bir maddenin uyuşturucu madde olarak değerlendirilebilmesi için;
• Uluslararası antlaşmalara bağlı olan listelerde böyle bir maddenin tayin ve ilan edilmiş olması,
• Söz konusu maddenin toksik etkisinin bulunması,
• Gittikçe artan miktarlarda kullanılması için eğilim duyulması,
• Kullanılması halinde fiziki, psikolojik ya da her iki şekilde bağımlılık yapması, kesilmesi halinde ise bazı yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması gerekir.
Karakteristikleri;
a) İlaç almaya devam edilmesinin şiddetli bir arzu halini alması,
b) Kullanılan maddenin dozunun arttırılmasına doğru bir eğilim yapması,
c) Maddenin etkilerine karşı psişik ve hatta bazen fiziki bir bağlılık yapması, olarak 3 ana grupta toplamıştır (Özen, 1973).
Detaylı Bilgi Almak İçin; Ceza Avukatı
UYUŞTURUCU MADDE KULLANILDIĞININ FİZİKSEL BELİRTİLERİ
- Kilo kaybı
- İştahsızlık
- Gözlerde kızarıklık
- Bulantı
- Kusma
- Göz bebeklerinde büyüme
- Hapşırma
- Ağlamaklı olma
UYUŞTURUCU MADDE TESTİ POZİTİF ÇIKARSA NE OLUR?
Bir kişinin uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadığını anlamak için çeşitli testler vardır. Bunlar: kan, idrar ve saç testleridir. Uyuşturucu maddenin cinsi ve mahiyetinin türüne göre bahsedilen organik materyallerde bulunma süresi de farklılık göstermektedir. Bir kişide yapılan test sonucu uyuşturucu ve uyarıcı madde kullandığı yönünde yapılan test pozitif çıkması halinde kişinin uyuşturucu ve uyarı madde kullandığı anlaşılır. Ancak testin negatif çıkması kişinin muhakkak kullanmadığı anlamına da gelmemektedir. Bazı kimyevi sentetik uyuşturucular, bahsettiğimiz testlerde varlıklarını belli etmemektedirler. Bunun için karaciğer ve böbreğe ilişkin yapılması gereken tıbbi uygulamalarla uyuşturucu madde kullanılıp kullanılmadığı açığa çıkacaktır.
Türk Ceza Kanunu m.191 maddede düzenlenen uyuşturucu ve uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma suçunun işlendiği kabul edilir. Uyuşturucu ve uyarı madde kullanımı suçu, şikayete tabi suçlardan olmaması sebebiyle Başsavcılığın suçtan haberdar olması halinde re’sen soruşturma başlatıp yürütmesi gerekir. Uyuşturucu ve uyarı madde kullanımı suçunun işlendiği yönünde yeterli şüphe teşkil edecek somut veriler elde etmesi halinde uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanan kişi hakkında ceza verilmesi için kamu davası açılması adına iddianame tanzim etmesi gerekirken TCK m.191’in devamında şu şekilde belirtilmiştir.
“Bu suçtan dolayı başlatılan soruşturmada şüpheli hakkında 4.12.2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesindeki şartlar aranmaksızın, beş yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilir. Cumhuriyet savcısı, bu durumda şüpheliyi, erteleme süresi zarfında kendisine yüklenen yükümlülüklere uygun davranmadığı veya yasakları ihlal ettiği takdirde kendisi bakımından ortaya çıkabilecek sonuçlar konusunda uyarır. Erteleme kararı kolluk birimlerine de bildirilir.
(3) Erteleme süresi zarfında şüpheli hakkında asgari bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. Bu süre denetimli serbestlik müdürlüğünün teklifi üzerine veya resen Cumhuriyet savcısının kararı ile altışar aylık sürelerle en fazla iki yıl daha uzatılabilir. Hakkında denetimli serbestlik tedbiri verilen kişi, gerek görülmesi hâlinde denetimli serbestlik süresi içinde tedaviye tabi tutulabilir. Cumhuriyet savcısı, erteleme süresi zarfında uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadığını tespit etmek için yılda en az iki defa şüphelinin ilgili kuruma sevkine karar verir.
(4) Kişinin, erteleme süresi zarfında;
a) Kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygun davranmamakta ısrar etmesi,
b) Tekrar kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması,
c) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması,
Hâlinde, hakkında kamu davası açılır.
(5) Erteleme süresi zarfında kişinin kullanmak için tekrar uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması, dördüncü fıkra uyarınca ihlal nedeni sayılır ve ayrı bir soruşturma ve kovuşturma konusu yapılmaz.
Öyle ise anlaşılan şudur ki, bu suçun işlendiğine ilişkin makul şüphe söz konusu olsa da başsavcılık kullanıcı hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar vererek bir nevi uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanan şahıs hakkında son bir fırsat daha tanıyarak topluma kazandırılmasını istemektedir. Bu sebeple kişiye 5 yıllık süre ile ertelenmiş olan süreçte kullanıcının denetimli serbestlik tedbiri kapsamında bazı yükümlülüklere tabi etmiştir. Eğer kişi bu süreçte tekrardan aynı suçun meydana gelmesini sağlayacak herhangi bir faaliyette bulunursa veya uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanırsa ya da denetimli serbestlik müdürlüğünce takibi sağlanan denetimli serbestlik tedbiri kapsamındaki yükümlülüklerine aykırı davranırsa kamu davasının ertelenmesi kararı etkisini kaybederek ilgili şahıs hakkında kamu davası açılır.
UYUŞTURUCU CEZALARI KAÇ YIL?
Uyuşturucu maddeye dair cezalar Türk Ceza Kanunu’nun 188 -192. Maddelerinde düzenlenmiştir. Yapılan eylemlere göre kişilerin farklı sürelerle cezalandırılmaları söz konusu olacaktır. Buna göre;
TCK m. 188: (1) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı fiilinin diğer ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi dolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı, Türkiye’de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edilir.
(3) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
(4) a) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya bazmorfin olması, b) Üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi, hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(5)Yukarıdaki fıkralarda gösterilen suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
(6) Üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır. Ancak, verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.
TCK m. 190: (1) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak için; a) Özel yer, donanım veya malzeme sağlayan, b) Kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler alan, c) Kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi veren, Kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(3) Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
TCK m.191: (1) Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Bu suçtan dolayı başlatılan soruşturmada şüpheli hakkında 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesindeki şartlar aranmaksızın, beş yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilir. Cumhuriyet savcısı, bu durumda şüpheliyi, erteleme süresi zarfında kendisine yüklenen yükümlülüklere uygun davranmadığı veya yasakları ihlal ettiği takdirde kendisi bakımından ortaya çıkabilecek sonuçlar konusunda uyarır.
(3) Erteleme süresi zarfında şüpheli hakkında asgari bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. Bu süre Cumhuriyet savcısının kararı ile üçer aylık sürelerle en fazla bir yıl daha uzatılabilir. Hakkında denetimli serbestlik tedbiri verilen kişi, gerek görülmesi hâlinde denetimli serbestlik süresi içinde tedaviye tabi tutulabilir.
(4) Kişinin, erteleme süresi zarfında; a) Kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygun davranmamakta ısrar etmesi, b) Tekrar kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması, c) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması, hâlinde, hakkında kamu davası açılır.
(5) Erteleme süresi zarfında kişinin kullanmak için tekrar uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması, dördüncü fıkra uyarınca ihlal nedeni sayılır ve ayrı bir soruşturma ve kovuşturma konusu yapılmaz.
(6) Dördüncü fıkraya göre kamu davasının açılmasından sonra, birinci fıkrada tanımlanan suçun tekrar işlendiği iddiasıyla açılan soruşturmalarda ikinci fıkra uyarınca kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilemez.
(7) Şüpheli erteleme süresi zarfında dördüncü fıkrada belirtilen yükümlülüklere aykırı davranmadığı ve yasakları ihlal etmediği takdirde, hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir.
(8) Bu Kanunun;
a) 188 inci maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, b) 190 ıncı maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, suçundan dolayı yapılan kovuşturma evresinde, suçun münhasıran bu madde kapsamına girdiğinin anlaşılması hâlinde, sanık hakkında bu madde hükümleri çerçevesinde hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilir.
(9) Bu maddede aksine düzenleme bulunmayan hâllerde, Ceza Muhakemesi Kanununun kamu davasının açılmasının ertelenmesine ilişkin 171 inci maddesi veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin 231 inci maddesi hükümleri uygulanır.
(10) Birinci fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.